MEN: Nie ma potrzeby zmiany art. 90t ustawy o systemie oświaty i wprowadzenia obowiązku wykonywania czynności dotyczących stypendiów w formie decyzji administracyjnej. W świetle obowiązującego prawa, taka forma nie powinna być stosowana, gdyż przepisy nie upoważniają do posługiwania się nią w sprawach tego rodzaju.
Odpowiedź resortu edukacji dotyczyła pisma Rzecznika Praw Obywatelskich, w którym ten zwrócił uwagę na interpretacyjny spór dotyczący formy przyznawania stypendiów dla uzdolnionych uczniów. Mając na uwadze zgłoszoną do Biura RPO sprawę nieskutecznego ubiegania się o stypendium samorządowe, powziął wątpliwości co do możliwości ochrony praw osób, do których programy stypendialne są adresowane. Wątpliwości wiązały się głównie z przypadkami, w których pokrzywdzeni działaniem organów uczniowie i ich rodzice nie dysponują możliwością odwołania. W celu zapobiegania takim sytuacjom, Rzecznik postulował zmianę przepisów i wprowadzenie normy załatwiania spraw tego typu w drodze decyzji administracyjnej.
Rzecznik powołał się na przepisy ustawy o sporcie, która zawiera regulacje dotyczące stypendiów analogiczne do tych przewidzianych w art. 90t ustawy o systemie oświaty, a wobec której orzecznictwo sądów administracyjnej opowiedziało się za udzielaniem albo odmowie udzielenia stypendiów w drodze decyzji administracyjnej. Zdaniem RPO, takie stanowisko i posługiwanie się tą formą, zasługują na uznanie. Decyzja administracyjna tworzy bowiem szerokie gwarancje procesowe i sprzyja zachowaniu transparentności, co przekłada się na wyższe zaufanie obywatela do państwa oraz lepszą przejrzystość finansów publicznych. Mając na względzie, że o istocie aktu prawnego przesądza nie jego nazwa lecz treść, Rzecznik wyraził wątpliwość związaną z wymogiem stosowania formy decyzji administracyjnej w odniesieniu do jednego rodzaju stypendium przy braku takiego warunku przy udzielaniu stypendium o nieco innej specyfice.
Minister Edukacji Narodowej w skierowanej do Biura RPO odpowiedzi stwierdziła, że z prawnego punktu widzenia nie istnieje sposób mogący przymuszać do stosowania formy decyzji administracyjnej w sprawach dotyczących stypendiów, gdyż przepis ustawy o systemie oświaty odnoszący się do tej problematyki, nie wiąże sprawy z zakresu administracji publicznej z tą formą, a zatem nie można jej domniemywać. Nie istnieje również przyzwolenie na kształtowanie stosunku prawnego w takiej formie, która z racji swojego kwalifikowanego charakteru, powinna być wyraźnie wskazana w treści upoważnienia zawartego w ustawie.
Co zaś dotyczy zasadności wprowadzenia takiej formy w drodze zmian prawa, zdaniem Minister nie ma takiej potrzeby. Szefowa resortu zauważyła, że w okolicznościach, w których ustawodawca wprowadził formę decyzji administracyjnej jako obowiązującą, przesłanki wydania takiej decyzji zostały określone bardziej szczegółowo. W przypadku stypendium za wyniki w nauce, za najwłaściwsze uchodzi ogólne wskazanie na potrzebę wyróżniania się przez ucznia bardzo dobrymi wynikami w nauce, bez nadmiernego formalizowania tego pojęcia.
Wiele wskazuje zatem na to, że przynajmniej w najbliższym czasie forma decyzji administracyjnej wobec czynności z zakresu wspierania uzdolnionych uczniów, nie stanie się formą obowiązującą.
Źródło: Biuro RPO
