Rozpoczęły się konsultacje pakietu zmian ustaw przygotowanego przez Ministerstwo Edukacji Narodowej. Najwięcej miałoby zmienić się w brzmieniu Karty Nauczyciela, której modyfikację postulował powołany w ubiegłym roku zespół ds. pragmatyki zawodowej nauczycieli, a także sami pedagodzy. Zmiany dotyczą różnych obszarów ustawy i w założeniu projektodawcy mają uczynić zawód nauczyciela bardziej atrakcyjnym, m.in. poprzez wprowadzenie lepszych warunków związanych z wynagradzaniem i czasem pracy, a także możliwość bardziej skutecznego zapobiegania niektórym nieprawidłowościom. Dużo miejsca ustawodawca poświęcił zagadnieniom odnoszącym się do godzin ponadwymiarowych i doraźnych zastępstw, czyli kwestii stanowiących obecnie podstawę niejednego sporu w środowisku oświatowym.
Zmiany poprzez ujednolicenie kierunkiem działań Ministerstwa
Jedną ze szczególnie istotnych zmian jest ta dotycząca uregulowania szczegółowych warunków obliczania wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw, które miałyby dotyczyć nauczycieli szkół prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego i organy administracji rządowej. Aktualnie określanie szczegółowych warunków obliczania i wypłacania wynagrodzenia za doraźne zastępstwa i godziny ponadwymiarowe stanowi zadanie m.in. organów prowadzących będących jednostkami samorządu terytorialnego. Prowadzi to do dużego zróżnicowania przyjmowanych rozwiązań, które nie zawsze odpowiadają osobistym stawkom zaszeregowania nauczycieli. W celu poprawy warunków, ustawodawca proponuje, aby w odniesieniu do wszystkich nauczycieli objętych obowiązywaniem Karty Nauczyciela obowiązywały wspólne zasady. Wynagrodzenie za jedną godzinę ponadwymiarową, podobnie jak godzinę doraźnego zastępstwa, miałoby być obliczane jako iloraz działania, w którym dzielną stanowiłaby suma przyznawanej nauczycielowi stawki wynagrodzenia zasadniczego i ewentualnego dodatku za warunki pracy, zaś dzielnik - miesięczna liczba godzin obowiązującego nauczyciela tygodniowego wymiaru godzin zajęć. Dzielnik byłby natomiast obliczany jako wynik mnożenia liczby godzin realizowanych w ramach tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć obowiązujących nauczyciela oraz liczby 4,16 z zaokrągleniem do pełnych godzin. Jak wynika z przedstawionych przepisów przejściowych, do czasu wejścia w życie przepisów wykonawczych, moc zachowają przepisy dotychczasowe, wydane na podstawie art. 30 ust. 7 i 7a Karty.
Urlop czy długi weekend - jak wpływają, a jak mają wpływać na wynagradzanie
Inną zmianą dotyczącą godzin ponadwymiarowych jest uregulowanie przypadków, w których określony nauczyciel zachowuje albo traci prawo do wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe, które zostały przydzielone, lecz nie zrealizowane. Rzecz dotyczy tygodni, w których przypadają dni usprawiedliwionej nieobecności nauczyciela w pracy, czy dni ustawowo wolne, a także tygodni, w których lekcje zaczynają się lub kończą w środku tygodnia. W obowiązującym aktualnie porządku prawnym tego typu sytuacje interpretuje się w oparciu o rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 3 kwietnia 2009 r. w sprawie dodatków do wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw dla nauczycieli zatrudnionych w szkołach prowadzonych przez organy administracji rządowej. Za podstawę ustalenia liczby godzin ponadwymiarowych w takim, nietypowym tygodniu, przyjmuje się tygodniowy obowiązkowy wymiar zajęć pomniejszony o 1/5 tego wymiaru za każdy dzień wolny. Nie usuwa to jednak problematycznych sytuacji spotykanych w niektórych szkołach prowadzonych przez inny organ, czyli jednostki samorządu terytorialnego. W tym przypadku niejednokrotnie podstawą ustalenia liczby godzin ponadwymiarowych staje się pełny tygodniowy wymiar zajęć bez pomniejszenia o dni wolne. Wątpliwości interpretacyjne i poczucie braku pewności prawa niejednokrotnie staje się przyczyną sporów sądowych. W celu ujednolicenia tych kwestii, ministerstwo proponuje przyjęcie za podstawę ustalenia liczby godzin ponadwymiarowych normę pomniejszoną o wolne dni, podobnie jak wskazano powyżej. Liczba godzin ponadwymiarowych, za które w takim tygodniu przysługiwałoby wynagrodzenie, nie mogłaby jednak przekroczyć liczby godzin przewidzianych w planie organizacyjnym.
Prócz tych zmian, w obszarze godzin ponadwymiarowych planuje się, że wynagrodzenie za ich realizację miałoby przysługiwać nauczycielom również w przypadku, gdy pedagog zamiast przydzielonych mu godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, realizowałby tego samego dnia przydzielone przez dyrektora szkoły zajęcia odpowiadające potrzebom i zainteresowaniom uczniów. Innym przypadkiem, w którym wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe miałoby przysługiwać, jest w świetle projektu okoliczność niezrealizowania przez nauczyciela przydzielonych godzin indywidualnego nauczania czy indywidualnego przygotowania przedszkolnego, która nastąpiła z przyczyn niedotyczących tego nauczyciela, jeśli był gotów do przeprowadzenia takich zajęć.
Przygotowywane zmiany poddawane obecnie konsultacjom, dotyczą oczywiście zdecydowanie szerszego obszaru. Kolejne ważne aspekty planów ministerstwa również zostaną przedstawione na łamach naszego Dziennika.
Źródło: RCL
