Wojewoda: Program stypendialny wdrażany zgodnie z prawem, składa się po pierwsze z aktu programowego, i po drugie - z aktu wykonawczego. Naruszenie tego porządku jest niezgodne z prawem i skutkuje nieważnością wadliwie przyjętych uchwał.
Wojewoda Świętokrzyski wydał rozstrzygnięcie nadzorcze w przedmiocie lokalnego programu wspierania edukacji uzdolnionych dzieci i młodzieży. Przedsięwzięcie podejmowane na podstawie art. 90t ustawy o systemie oświaty wiąże się z koniecznością ustalenia przez jednostkę samorządu terytorialnego m.in. szczegółowych warunków udzielania pomocy, jej formy i zakresu. Wojewoda zwraca w tym miejscu uwagę na to, że pewne wytyczne co do tej formy wynikają z przepisów ustawy i nie dotyczą tylko zakresu spraw, jakie miałyby znaleźć się w samorządowej uchwale.
Jak zauważył Wojewoda, art. 90t w ustępach 1 i 4 ustanowiły mechanizm przyznawania stypendiów - zasadę, w myśl której uchwała określająca szczegółowe warunki udzielenia pomocy, wspomniana w ust. 4, następuje "w przypadku przyjęcia programów, o których mowa w ust. 1". Tym samym, wspomniane w tym przepisie regionalne lub lokalne programy wyrównywania szans, czy wspierania edukacji udzielonych dzieci i młodzieży, muszą poprzedzić dalsze działania, podejmowane na podstawie ust. 4.
W opisywanym przypadku, rada jednostki samorządu terytorialnego przypuszczalnie postanowiła pójść "na skróty" i uregulować wszystkie sprawy związane z programem stypendialnym w jednej uchwale. W jej podstawie prawnej powołano się bowiem zarówno na podstawę prawną - art. 90t ust. 1, jak i art. 90t ust. 4 ustawy o systemie oświaty. Doprowadziło to do sytuacji, w której uchwała podejmowana w następstwie innej, wcześniejszej uchwały, miała być przyjęta przy jej braku. Dopóki uchwała nie weszłaby w życie, nie obowiązywałby bowiem żaden program, na podstawie którego możliwe byłoby uchwalenie przepisów wykonawczych.
Wojewoda przywołał w tym miejscu wyrok NSA (sygn. III OSK 1950/21), z którego wynika, że połączenie jednym aktem dwóch regulacji, które w świetle przepisów muszą zostać podjęte osobno i w ustalonej kolejności, jest istotnym naruszeniem prawa. Mając to na uwadze, rozstrzygnięcie nadzorcze zakończyło się stwierdzeniem nieważności całej uchwały. Próba przyśpieszenia procedury przyniosła zatem skutek odwrotny od zamierzonego, co należy mieć na uwadze analizując przepisy, z których wynikają podstawy prawne dla poszczególnych samorządowych programów.
Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Świętokrzyskiego z 26 lutego 2025 r. (sygn. PNK.I.4131.38.2025)
