Regionalna Izba Obrachunkowa w Gdańsku przedstawiła swoje stanowisko w sprawie możliwości finansowania przez gminę zakupu biletów okresowych dla uczniów dojeżdżających do szkół poza obwodem i poza terenem gminy zamieszkania.
Odpowiadając na pismo skierowane z jednej z gmin, RIO wskazała, że problem był już analizowany. Dotychczas uznawano, że art. 39 ustawy – Prawo oświatowe pozwala gminom finansować transport uczniów do szkół podstawowych w ich obwodzie. Podkreślono, że obowiązek ten nie dotyczy uczniów uczęszczających do szkół poza obwodem lub terenem gminy, a także uczniów szkół ponadpodstawowych. Jednocześnie przypomniano, że gmina może dobrowolnie pokrywać koszty dojazdu także w przypadku szkół położonych w swojej gminie, ale poza obwodem ucznia.
RIO wskazała, że czytane literalnie przepisy mogłyby sugerować brak uprawnienia gminy do finansowania dowozu uczniów do szkół poza ich obwodem. Zwrócono jednak uwagę na wyrok WSA w Rzeszowie z 2015 r. (sygn. I SA/Rz 699/15), który analizował podobną sytuację dotyczącą dowozu uczniów spoza gminy. Sąd uznał, że mimo iż orzekał na podstawie nieobowiązującego już przepisu, to argumentacja pozostaje aktualna, ponieważ obecne regulacje mają analogiczną treść. WSA podkreślił, że gmina nie może być pozbawiona możliwości zapewnienia bezpłatnego transportu tylko dlatego, że dziecko wybrało szkołę poza obwodem, gdyż naruszałoby to konstytucyjną zasadę równości i prawo rodziców do wyboru szkoły. W ocenie sądu odmowa takiej możliwości prowadziłaby do nieuprawnionego różnicowania uczniów ze względu na miejsce zamieszkania.
„Regionalna Izba Obrachunkowa w Gdańsku w piśmie z dnia 3 grudnia 2024 r. stwierdziła, że przywołana w powyższym orzeczeniu argumentacja natury prawnej pozwala opowiedzieć się za możliwością finansowania z budżetu gminy wydatków na refundację biletów okresowych dla uczniów zamieszkałych na terenie danej gminy dojeżdżających do szkół podstawowych znajdujących się poza obwodem miejsca zamieszkania oraz poza terenem tej gminy. Podkreślono jednocześnie, że realizacja tego zadania w wyżej powołanym zakresie przedmiotowym ma charakter wyłącznie fakultatywny, zależna jest od autonomicznej decyzji danej jednostki, a w konsekwencji nie może być traktowana w kategoriach obowiązku” – napisała Izba w swoim stanowisku.
Przywołano również stanowisko RIO w Opolu (pismo z dnia 16 października 2024 r., znak: NA.III-422-32/2024) – stwierdziła ona, że w przypadkach niewskazanych przez ustawodawcę jako obowiązkowe, gmina może zapewnić bezpłatny transport dzieci do szkół. Decyzja o takim działaniu gminy ma charakter uznaniowy i musi uwzględniać sytuację finansową jednostki samorządowej.
RIO w Gdańsku podkreśliła więc, że ustawodawca nie wykluczył stosowania szczególnych rozwiązań dotyczących dowozu uczniów ze względu na lokalne uwarunkowania. Izba wskazała także, że nie ma przeszkód prawnych, by gmina przekazała zadanie dowozu dzieci innej gminie w ramach porozumienia międzygminnego.
Opracowano na podstawie pisma Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku z 7 dnia listopada 2025 r., znak: RP.63.55.2025.
