Z inicjatywy Fundacji Genshagen 13 i 14 września 2022 r. ukonstytuowała się polsko-francusko-niemiecka grupa robocza z udziałem przedstawicieli kultury, polityki, administracji i społeczeństwa obywatelskiego, która postawiła sobie za zadanie poświęcić się specyfice i potencjałom kultury oraz uwarunkowaniom udanej pracy kulturalnej w regionach wiejskich i wypracowanie rekomendacji i propozycji.

Procesy transformacji i zmiany strukturalne pociągają za sobą w wielu wiejskich regionach zmiany społeczne i gospodarcze, które przenikają do wszystkich obszarów życia i wpływają na rozwój społeczeństwa. Nie ma prostych rozwiązań i strategii, ale jest potrzeba działań nie tylko w Niemczech, ale także u naszych sąsiadów – we Francji i w Polsce. Chęć wymiany informacji na temat społecznej roli kultury na obszarach wiejskich stała się impulsem do zorganizowania tego trójstronnego spotkania.

Uczestnicy byli zgodni co do tego, że kultura może przyczyniać się do polepszania warunków bytowych i stanowi ważny czynnik gospodarczy dla regionów wiejskich, a także, że promowanie kultury ma nie tylko wpływ na budowanie tożsamości, ale, że kultura jest także niezbędna do wspierania demokracji i edukacji. W tym kontekście ważne jest uświadomienie sobie mocnych stron i potencjału obszarów wiejskich oraz postrzegania wspólnoty jako fundamentu zabezpieczania potrzeb społecznych w interesie ogólnym. Kultura przyczynia się do zwiększenia samoświadomości miejscowej ludności, obiekty kulturalne są przestrzenią spotkań i budowania wspólnoty, inicjatywy kulturalne oferują możliwości dla kreatywności i eksperymentowania.

Kultura na obszarach wiejskich ma szansę powodzenia, gdy opiera się na uczestnictwie, partycypacji, współpracy i współtworzeniu. Istotne jest też docenienie zmiany perspektywy, jaka dokonuje się poprzez sztukę i rozpoznanie potencjału innowacyjnego sztuki oraz włączanie do współpracy lokalnych podmiotów, tematów i praktyk. Niezbędne jest tworzenie szerokich sojuszy i partnerstw z sektorem edukacji, społecznym, zdrowotnym i ekologicznym oraz z turystyką, a także odpowiednie angażowanie lokalnej polityki. W budowaniu trwałych struktur ważną rolę odgrywa również zaufanie.

Jakie strategie polityki kulturalnej można zastosować? Wnioski z tego pierwszego spotkania roboczego są takie, że aby osiągać długoterminowe rezultaty, należy zmienić sposób myślenia i zwrócić się w stronę wspierania i finansowanie całych procesów. Grupa rozpoczęła już analizowanie sprawdzonych modeli, innowacyjnych projektów oraz możliwych do zastosowania metod i rozwiązań. Podkreślono również znaczenie wolontariatu dla kultury na obszarach wiejskich oraz zaangażowania młodych ludzi, ponieważ to oni będą współtworzyć i kształtować przyszłość. Dlatego ważne jest, aby zidentyfikować przyszłe tematy i praktyki, które mogą również czerpać z tradycji i dziedzictwa.

Członkowie grupy roboczej reprezentujący politykę, administrację (kulturalną), finansowanie i praktykę kulturalną oraz – dzięki włączeniu grup interesu – także społeczeństwo obywatelskie, reprezentują różne punkty widzenia i mówią wieloma głosami.

• Polska: O. Chrebor, Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego; A. Krzysztoń, starosta łańcucki i wiceprezes zarządu Związku Powiatów Polskich; A. Roman, Mazowieckie Obserwatorium Kultury, Mazowiecki Instytut Kultury
• Francja: P.-M. Georges, Stowarzyszenie Burmistrzów na Obszarach Wiejskich we Francji (AMRF); C. Gravier, Ministerstwo Kultury; L. Vieille, Haus Burgund, Region Bourgogne-Franche-Comté
• Niemcy: S. Darian, Federalna Fundacja Kultury; B. Faber-Schmidt, Ministerstwo Nauki, Badań Naukowych i Kultury, Kraj Związkowy Brandenburgia; U. Lübking, Niemiecki Związek Miast i Gmin
• Z Fundacji Genshagen: A. Eder, J. Effinger, M. Nizioł