Organ winien określić warunki zwolnienia jednakowe dla osób określonych w art. 42 ust. 6 ustawy z 1982 r. Karta Nauczyciela, we wszystkich placówkach spełniających określone kryteria, dla którego organem prowadzącym jest gmina. Taki zaś akt normatywny, zawierający normy o charakterze abstrakcyjnym i generalnym, gdzie przez cechę generalności organ uznaje to, że definiuje ona krąg adresatów obejmujący ogół charakteryzujących się określoną, relewantną cechą, jest aktem prawa miejscowego.
Zgodnie z przepisem art. 42 ust. 7 pkt 2 Karty Nauczyciela - organ prowadzący szkołę lub placówkę określa zasady udzielania i rozmiar obniżek, o których mowa w ust. 6 oraz przyznaje zwolnienia od obowiązku realizacji zajęć, o których mowa w ust. 3. Przepis ten ma charakter ustrojowy, określający właściwość organu wyposażonego w kompetencje do przyznania zwolnienia od obowiązku realizacji zajęć. Doprecyzowujący powyższą normę przepis art. 42 ust. 6 Karty stanowi, że dyrektorowi i wicedyrektorowi szkoły oraz nauczycielowi pełniącemu inne stanowisko kierownicze w szkole, a także nauczycielowi, który obowiązki kierownicze pełni w zastępstwie nauczyciela, któremu powierzono stanowisko kierownicze, obniża się tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć w zależności od wielkości i typu szkoły oraz warunków pracy lub zwalnia się ich od obowiązku realizacji zajęć, o których mowa w ust. 3.
Natomiast art. 42 ust. 3 Karty odnosi się do tygodniowego, obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz.
Na gruncie analizowanych przepisów pojawia się problem sprowadzający się do odpowiedzi na pytanie, czy organ prowadzący szkołę lub placówkę uprawniony jest do przyznawania indywidualnych zwolnień od obowiązku realizacji zajęć. Wbrew podniesionemu w skardze kasacyjnej zarzutowi taka konkluzja bynajmniej nie wynika z literalnego brzemienia wskazanego w zarzucie skargi kasacyjnej przepisu art. 42 ust. 7 pkt 2 Karty, który jak już wyżej zaznaczono ma charakter stricte ustrojowy, bowiem określa jedynie który podmiot jest uprawniony do przyznania zwolnienia. Zatem powyższy zarzut został błędnie skonstruowany z uwagi na to, że autor skargi kasacyjnej nie zakwestionował właściwości rzeczowej uchwalającego ww. akt organu.
Intencją skarżącego kasacyjnie było bowiem sprecyzowanie zakresu kompetencji organu poprzez uznanie, że na mocy art. 42 ust. 7 pkt 2 Karty może on dokonać zwolnienia indywidualnie oznaczonego dyrektora (ze wskazaniem imienia i nazwiska) konkretnej placówki od obowiązku realizacji tygodniowego wymiaru zajęć. Żaden zabieg interpretacyjny do takiej tezy prowadzić jednak nie może.
Przyznanie zwolnienia od obowiązku realizacji zajęć dyrektorowi konkretnej placówki narusza zasadę równości. Mogłoby bowiem dojść do sytuacji, w której pomimo tożsamych warunków pracy, wielkości i typu szkoły w odniesieniu do kilku placówek, ze zwolnienia korzystałby wyłącznie dyrektor jednej z nich.
W związku z tym - w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego - organ winien określić warunki zwolnienia jednakowe dla osób określonych w art. 42 ust. 6 Karty, we wszystkich placówkach spełniających określone kryteria (przy uwzględnieniu wyżej wskazanych przesłanek ustawowych), dla którego organem prowadzącym jest gmina. Taki zaś akt normatywny, zawierający normy o charakterze abstrakcyjnym i generalnym, gdzie przez cechę generalności organ uznaje to, że definiuje ona krąg adresatów obejmujący ogół charakteryzujących się określoną, relewantną cechą, jest aktem prawa miejscowego
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 czerwca 2022 r., sygn. III OSK 5192/21
Źródło: CBOSA
