Jednym z kluczowych źródeł informacji o szkole są opinie uczniów.
Podczas wywiadów oraz wypełniając anonimowo ankiety uczniowie mają możliwość wypowiedzenia się na temat pracy szkoły, w kwestiach dotyczących m.in.:
- poczucia bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego,
- atrakcyjności procesu dydaktycznego i skuteczności nauczania przez pryzmat stosowanych metod pracy na lekcjach;
- działań i postaw nauczycieli w zakresie udzielania uczniom pomocy;
- relacji między członkami społeczności szkolnej, w tym szczególnie między uczniami i nauczycielami;
- równego traktowania uczniów przez nauczycieli;
- zasad obowiązujących w szkole, praw i obowiązków uczniów;
- kształtowanych w szkole wartości i postaw.
W ramach ewaluacji zewnętrznej w każdej szkole prowadzone są:
- wywiady grupowe z uczniami, rodzicami, nauczycielami, pracownikami niepedagogicznymi, partnerami szkoły, przedstawicielami organu prowadzącego;
- badania ankietowe: wśród wszystkich nauczycieli, wśród uczniów najstarszych klas i uczniów o rok od nich młodszych , wśród rodziców;
- obserwacje: lekcji w wybranych klasach, szkoły i boiska podczas przerw, przed i po zajęciach, oraz najbliższego otoczenia, zajęć pozalekcyjnych;
- analiza danych zastanych (dokumentów), które, zdaniem dyrektora, pokazują obraz szkoły w badanym zakresie.
Do roku 2015 ewaluacją objęto ponad 6 500 szkół i placówek. Uczestniczyło w niej ponad 336 tysięcy uczniów, prawie 340 tysięcy rodziców. Obserwacji poddano ponad 23 tysiące zajęć edukacyjnych, a ponadto przeprowadzono m.in. ponad 6 500 wywiadów grupowych z uczniami, tyle samo z partnerami zewnętrznymi szkoły, przedstawicielami organów prowadzących i jednostek samorządu terytorialnego, rodzicami i nauczycielami.
Na podstawie zbiorczych wyników ewaluacji i informacji zgromadzonych na platformie nadzoru pedagogicznego, można wnioskować o mocnych stronach pracy szkół, ale też można dostrzec tendencje, które należy powstrzymać czy ograniczać.
Analizując wyniki badań ewaluacyjnych przeprowadzonych w szkołach w 2015 r. zwrócono uwagę na następujące wymagania:
- Szkoła lub placówka realizuje koncepcję pracy, ukierunkowaną na rozwój uczniów.
- Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się
- Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej
- Uczniowie są aktywni
- Kształtowane są postawy i respektowane normy społeczne
- Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, uwzględniając ich indywidualną sytuację
- Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych
- Promowana jest wartość edukacji
- Rodzice są partnerami szkoły lub placówki
- Wykorzystywane są zasoby szkoły lub placówki oraz środowiska lokalnego na rzecz wzajemnego rozwoju
- Szkoła lub placówka, organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego i potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych
- Zarządzanie szkołą lub placówką służy jej rozwojowi.
Źródło: Informacja MEN: „Badanie jakości edukacji. Metody ewaluacji. Ocena szkoły w świetle aktualnych badań edukacyjnych ze szczególnym uwzględnieniem opinii uczniów”.