Brak jest przepisów upoważniających organy wykonawcze jednostek samorządu terytorialnego, do podziału środków przeznaczonych na dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli na środki pozostające do dyspozycji organu prowadzącego i dyrektora szkoły. Tak wynika z wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 1 sierpnia 2014 r., II SA/Go 584/14.
Powyższa teza zapadła w związku z zaskarżeniem zarządzenia w sprawie przyznawania środków na wspieranie doskonalenia zawodowego nauczycieli oraz ustalenia "Regulaminu przyznawania środków na wspieranie doskonalenia zawodowego nauczycieli szkół i przedszkoli podległych Gminie.
Przechodząc do oceny zasadności wniesionej skargi Sąd zwrócił uwagę w pierwszej kolejności na treść art. 70a ust. 1 ustawy Karta Nauczyciela, zgodnie z którym w budżecie organów prowadzących szkoły wyodrębnia się środki na dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli z uwzględnieniem doradztwa metodycznego - w wysokości 1% planowanych rocznych środków przeznaczonych na wynagrodzenia osobowe nauczycieli, z zastrzeżeniem ust. 2. Zgodnie natomiast z ust. 2 powołanego artykułu przepis ust. 1 nie obejmuje finansowania publicznych placówek doskonalenia nauczycieli i bibliotek pedagogicznych prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego. Natomiast przepis art. 91d ustawy Karta Nauczyciela określa który organ jednostki samorządu terytorialnego wykonuje zadania i kompetencje organu prowadzącego określone w poszczególnych przepisach ww. ustawy. Zgodnie z powyższym przepisem kompetencje w zakresie realizacji zadania określonego w art. 7a ust. 1 posiada rada gminy, rada powiatu, sejmik samorządowy.
Z powyższego przepisu w sposób oczywisty wynika obowiązek gminy jako organu prowadzącego szkołę do przeznaczania, czyli corocznego zabezpieczenia we własnym budżecie tj. w budżecie gminy, który jest uchwalany przez radę gminy, odpowiednich środków finansowych na dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli.
Zgodnie z art. 70a ust. 6 ustawy Karta Nauczyciela Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania został zobowiązany do określenia w drodze rozporządzenia, sposobu podziału środków, pomiędzy budżety poszczególnych wojewodów, uwzględniając w szczególności liczbę nauczycieli zatrudnionych w poszczególnych województwach, formy doskonalenia zawodowego dofinansowywane ze środków, oraz szczegółowe kryteria i tryby przyznawania tych środków, uwzględniając kompetencje organów wymienionych w ust. 1, a także dyrektorów szkół i placówek w zakresie doskonalenia zawodowego nauczycieli.
W oparciu o powyższą delegację ustawową Minister Edukacji Narodowej i Sportu wydał w dniu 29 marca 2002 r. rozporządzenie w sprawie sposobu podziału środków na wspieranie doskonalenia zawodowego nauczycieli pomiędzy budżety poszczególnych wojewodów, form doskonalenia zawodowego dofinansowywanych ze środków budżetowych organów prowadzących szkoły, wojewodów, ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania oraz szczegółowych kryteriów i trybu przyznawania tych środków. Rozporządzenie określa szczegółowo cele na które może zostać przeznaczone dofinansowanie.
Mając na uwadze treść art. 70a ust. 1 i 6 i art. 91d ustawy Karta Nauczyciela oraz powołane wyżej rozporządzenie należy stwierdzić, że art. 71a ust. 1 Karty Nauczyciela nie zawiera delegacji ustawowej do wydania przez organ wykonawczy gminy, czyli w niniejszej sprawie burmistrza, objętego skargą zarządzenia.
Przepis ten zawiera jedynie delegację ustawową rady gminy do wyodrębnienia w budżecie środków na dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli w wysokości wskazanej w tym przepisie. Zdaniem Sądu takiej delegacji nie można również upatrywać w powołanym w zaskarżonym zarządzeniu rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia z dnia 29 marca 2002 r. w sprawie sposobu podziałów środków na wspieranie doskonalenia zawodowego nauczycieli (...). W § 7 tegoż rozporządzenia upoważniono organ prowadzący do corocznego ustalenia w porozumieniu z dyrektorami szkół i placówek maksymalnych kwot dofinansowania opłat, o których mowa w § 2 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia, oraz specjalności i form kształcenia, na które dofinansowanie jest przeznaczone. W rozporządzeniu tym w odróżnieniu od postanowień art. 91d ustawy Karta Nauczyciela nie określono, które zadania i kompetencje organu prowadzącego szkołę, wykonują poszczególne organy danej jednostki samorządowej (stanowiący czy wykonawczy). W art. 91d ustawy Karta Nauczyciela nie wskazano, który z organów posiada kompetencje do corocznego ustalania maksymalnych kwot dofinansowania opłat z tytułu dokształcania. Wobec braku wyraźnego uregulowania powyższej kwestii ww. aktach prawnych należy odwołać się do regulacji prawnych zawartych w ustawie samorządzie gminnym.
Ustawa o samorządzie gminnym w art. 18 ust. 1 przyznaje domniemanie właściwości na rzecz organu stanowiącego i kontrolnego - rady gminy, ale również wyznacza granice tego domniemania, stanowiąc: że do właściwości rady gminy należą wszystkie sprawy pozostające w zakresie działania gminy, o ile ustawy nie stanowią inaczej.
Zdaniem Sądu brak jest więc przepisów zarówno w ustawie Karta Nauczyciela, jak i ustawie o samorządzie gminnym upoważniających wójta, burmistrza czy też prezydenta miasta jako organy wykonawcze jednostek samorządu terytorialnego, do podziału środków przeznaczonych na dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli na środki pozostające do dyspozycji organu prowadzącego i dyrektora szkoły.
Źródło: CBOSA
