Dodatek za wysługę lat jest kolejnym elementem składowych wynagrodzenia nauczycieli (art. 30 ust. 1 pkt 2) Ustawy Karta Nauczyciela).

Do okresów pracy uprawniających do dodatku za wysługę lat wlicza się okresy poprzedniego zatrudnienia we wszystkich zakładach pracy oraz inne udowodnione okresy, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podlegają one wliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. (§ 7 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy).

Z powyższego przepisu wynika, iż do okresów pracy uprawniających do dodatku za wysługę lat wlicza np.:

a. okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych, pracę w indywidualnym gospodarstwie rolnym (M. Szymańska, Karta Nauczyciela. Komentarz, Warszawa 2012, s. 273) oraz

b. generalnie wszystkie okresy poprzedniego zatrudnienia bez względu na wymiar prowadzonych przez nauczyciela zajęć. Jednocześnie przepis ten nie zawiera delegacji dla organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego dla normowania kwestii przedmiotowych okresów we własnym zakresie (Rozstrzygnięcie Nadzorcze Wojewody Podlaskiego z dnia 21 lutego 2006 r. P.N.II.E.D.0911/34/06, Rozstrzygnięcie Nadzorcze Wojewody Dolnośląskiego z dnia 4 czerwca 2010 r. NK.II.RB.0911-12/10).

Powołane rozporządzenie reguluje także kilka szczegółowych sytuacji odnoszących się do uzyskania dodatku za wysługę lat:

1. Nauczycielowi pozostającemu jednocześnie w więcej niż jednym stosunku pracy okresy uprawniające do dodatku za wysługę lat ustala się odrębnie dla każdego stosunku pracy (§7 ust. 2 zd. 1 Rozporządzenia)
2. Nauczycielowi pozostającemu w stosunku pracy jednocześnie w kilku szkołach w wymiarze łącznie nieprzekraczającym obowiązującego nauczyciela wymiaru zajęć, do okresów uprawniających do dodatku za wysługę lat w każdej ze szkół wlicza się okresy poprzedniego zatrudnienia we wszystkich zakładach pracy oraz inne udowodnione okresy, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podlegają one wliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze (§7 ust. 3 Rozporządzenia). Oznacza to więc, że nauczyciel może otrzymać dodatek za wysługę lat we wszystkich szkołach, w których jest zatrudniony, pod warunkiem jednak, że jego łączny wymiar zatrudnienia we wszystkich szkołach nie przekracza obowiązującego wymiaru. Jeżeli dojdzie do przekroczenia obowiązującego wymiaru zajęć w jednej placówce nauczyciel będzie miał prawo, a w innej nie nabędzie prawa do tego dodatku, gdyż nie spełnione zostaną wymogi określone w § 7 rozporządzenia.
3. Nauczycielowi mianowanemu lub dyplomowanemu, który przeszedł do pracy w Centralnej Komisji Egzaminacyjnej lub okręgowej komisji egzaminacyjnej na stanowisko wymagające kwalifikacji pedagogicznych, do okresów pracy uprawniających do dodatku za wysługę lat wlicza się okresy pracy zaliczane do dodatku za wysługę lat w szkole, w której nauczyciel otrzymał urlop bezpłatny na czas zajmowania tego stanowiska (§7 ust. 4 Rozporządzenia)

Do okresu zatrudnienia uprawniającego do dodatku za wysługę lat nie wlicza się (§ 2 zd. 2 i 3 Rozporządzenia)

1. okresu pracy w innym zakładzie, w którym nauczyciel jest lub był jednocześnie zatrudniony,
2. okresów podstawowego zatrudnienia.

Wysokość stawek dodatku za wysługę lat i szczegółowych warunków jego przyznawania dla nauczycieli poszczególnych stopni awansu zawodowego określa organ prowadzący szkołę będący jednostką samorządu terytorialnego w drodze regulaminu, uwzględniając przewidywaną strukturę zatrudnienia (art. 30 ust. 6 pkt 1) KN). Organ prowadzący nie można nikogo prawa do dodatku pozbawić skoro przysługuje on z mocy prawa (Rozstrzygnięcie Nadzorcze Wojewody Dolnośląskiego z dnia 15 maja 2009 r. NK.II.0911-19/318/09).

Nauczycielom przysługuje dodatek za wysługę lat w wysokości 1 % wynagrodzenia zasadniczego za każdy rok pracy. Wypłacany jest w okresach miesięcznych poczynając od czwartego roku pracy. Wysokość dodatku nie może jednak przekroczyć 20 % wynagrodzenia zasadniczego (art. 33 ust. 1 KN). Oznacza to że pierwszy dodatek za wysługę lat nauczyciel otrzyma w pierwszym miesiącu rozpoczynającym czwarty rok pracy (dotyczy to także całego stażu jeżeli mieści się on w ramach wynikających z Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 19 marca 1997 r. w sprawie wynagradzania nauczycieli (akt ten został już uchylony) – Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 6 października 2005 r. II PK 65/2005) i będzie on wynosił 3% wynagrodzenia zasadniczego (regulacja ta jest bardzo korzystna dla nauczycieli bowiem w innych pragmatykach służbowych prawo do dodatku za wysługę lat przysługuje dopiero po przepracowaniu lat 5 – np. art. 38 ustawy o pracownikach samorządowych).

Dodatek za wysługę lat przysługujący nauczycielowi należy wypłacić miesięcznie z góry (Uchwala SN z dnia 26 czerwca 1985 r., III PZP 23/85).