Estoński system edukacji jest czteropoziomowy: edukacja na poziomie przedszkolnym, szkoły podstawowej, szkoły średniej i edukacja na poziomie szkoły wyższej. Obowiązek szkolny dotyczy dzieci, które w bieżącym roku ukończyły 7 lat i trwa aż do ukończenia wykształcenia podstawowego lub osiągnięcia wieku 17 lat.
Większość uczniów uczęszcza do szkół publicznych finansowanych przez państwo: w roku szkolnym 2010/11 94% uczniów uczęszczało do szkół gminnych, 2% do szkół państwowych, a 4% do szkół prywatnych. Szkoły prywatne należą do osób fizycznych lub prywatnych osób prawnych. Koszty wynagrodzeń nauczycieli i podręczników są pokrywane przez budżet państwa, natomiast w szkołach prywatnych uczniowie płacą czesne. Wszystkie zajęcia pozaszkolne wykraczające poza obowiązkowy program nauczania w szkołach państwowych, gminnych i prywatnych są finansowane przez samorząd lokalny lub rodziców. Ogólnokrajowe standardy kształcenia na różnych poziomach ustala rząd Republiki. Ministerstwo odpowiada za opracowywanie i wdrażanie polityki edukacyjnej oraz nadzoruje szkoły obowiązkowe i średnie na szczeblu krajowym. Samorządy okręgów nadzorują na szczeblu regionalnym placówki przedszkolne i szkoły oraz zapewniają w pewnym zakresie poradnictwo i opiekę psychologiczną, natomiast samorządy lokalne prowadzą placówki przedszkolne, szkoły obowiązkowe i średnie.
Edukacja przedszkolna w Estonii nie jest częścią systemu szkolnego i nie jest obowiązkowa. Edukacja przedszkolna jest realizowana przez instytucje opieki przedszkolnej (przedszkola i żłobki). Żłobki obejmują opieką dzieci w wieku 3 lat. Przedszkola zapewniają opiekę przedszkolną dzieciom pomiędzy 3 a 7 rokiem życia. Placówki edukacji przedszkolnej są finansowane z budżetu jednostek samorządowych, z opłat wnoszonych przez rodziców lub z dotacji. W 2010 r. do placówek przedszkolnych uczęszczało 67% dzieci w wieku od 4 do 6 lat, a w grupie wiekowej poniżej 3 lat odsetek ten wynosił 59%.
Kształcenie jest obowiązkowe do czasu ukończenia (szkoły podstawowej i średniej I stopnia) lub do osiągnięcia wieku 17 lat. Dzieci rozpoczynają edukacją szkolną w wieku 7 lat i kontynuują naukę - w ramach jednolitej struktury (szkoła podstawowa i gimnazjum) - do 15/16 roku życia. Uczniowie, którzy nie ukończą edukacji obowiązkowej mają obowiązek kontynuowania nauki dopóki nie osiągną 17 lat. Naukę w szkole rozpoczynają obowiązkowo dzieci, które osiągnęły wiek 7 lat przed 1 października danego roku. Samorządy lokalne są zobowiązane zagwarantować miejsce w szkole każdemu dziecku. Szkoły muszą zapewnić miejsca dla wszystkich dzieci w swoim rejonie. Rodzice mogą zapisać swoje dziecko do dowolnej szkoły, jeśli jest w niej miejsce. Kształcenie obowiązkowe w szkołach państwowych i prowadzonych przez władze lokalne jest bezpłatne.
Rok szkolny musi obejmować co najmniej 175 dni nauki (35 tygodni) i rozpoczyna się 1 września. Tygodniowy wymiar zajęć zależy od klasy i wynosi 20 lekcji trwających 45 minut w pierwszej klasie i 34 lekcje w ostatniej klasie. Nauka trwa pięć dni w tygodniu.Nauczyciele oceniają uczniów przez cały rok szkolny (na podstawie prac pisemnych i odpowiedzi ustnych oraz prac praktycznych). Oceny wystawia się na zakończenie pełnej sesji zajęć szkolnych lub jej części (pod koniec lub w jednej czwartej semestru) oraz na zakończenie roku szkolnego. Zasadniczo uczniowie przechodzą do następnej klasy, jeżeli otrzymali oceny ze wszystkich przedmiotów obowiązkowych i żadna z tych ocen nie jest „niedostateczna”. Przepisy zezwalają jednak również na promocję - za zgodą nauczyciela - tych uczniów, którzy otrzymali jedną lub dwie oceny „niedostateczne”. Uczniowie mający trudności w nauce mogą powtarzać klasę. Warunkiem ukończenia kształcenia obowiązkowego jest zdanie trzech końcowych, centralnie przygotowywanych egzaminów wewnętrznych (ocenianych przez nauczycieli), po których uczniowie otrzymują świadectwo ukończenia szkoły.
Edukacje na poziomie ponadpodstawowym prowadzą szkoły średnie o profilu ogólnym i zawodowym. Nauka w szkołach średnich obejmuje klasy 10–12. Profil ogólnokształcący realizują szkoły ogólnokształcące (gimnazja) i ogólnokształcące wyższe (licea). Ukończenie szkoły średniej ogólnokształcącej umożliwia rozpoczęcie studiów wyższych. Edukacja kończy się egzaminem państwowym (maturą) przeprowadzanym przez państwową komisją egzaminacyjną przy Ministerstwie Edukacji i Badań. Matura składa się z trzech przedmiotów, z czego jedynym obowiązkowym dla wszystkich jest język estoński. Wykształcenie zawodowe można uzyskać po ukończeniu szkoły podstawowej lub średniej ogólnokształcącej. Takie wykształcenie zapewnia odpowiednie kwalifikacje i uprawnienia do wykonywania zawodu kierunkowego lub kontynuacji wyższych studiów zawodowych.
Bardziej szczegółowe informacje o systemach edukacji w Europie można znaleźć w prowadzonej przez EURYDICE bazie danych EURYBASE.
Źródło: www.eurydice.org.pl
