Ostatnim zagadnieniem z zakresu nadzoru pedagogicznego, będzie bliższe omówienie form tegoż nadzoru. Jak już zostało zauważone do form nadzoru pedagogicznego zaliczamy: ewaluację, kontrolę i wspomaganie.
Rozpocznijmy więc od ewaluacji.
Jest to praktyczne badanie oceniające przeprowadzane w szkole lub placówce. Należy wyróżnić dwa rodzaje ewaluacji:
- zewnętrzną – przeprowadzaną przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny (na niej oprzemy swoje rozważania w zakresie ewaluacji), oraz
- wewnętrzna – sprawowana przez dyrektora szkoły lub placówki (o czym pisaliśmy w zeszłotygodniowym artykule z zakresu nadzoru pedagogicznego).
Ewaluacja zewnętrzna jest przeprowadzana przez zespół wyznaczony przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny na podstawie imiennego upoważnienia. Organ sprawujący nadzór pedagogiczny nad szkołą lub placówką, o której mowa w art. 32a ust. 3 ustawy (odpowiedni minister prowadzący daną szkołę lub placówkę), oraz kurator oświaty mogą wyznaczyć wspólny zespół w celu przeprowadzenia ewaluacji zewnętrznej w szkole lub placówce.
Ewaluacja zewnętrzna jest przeprowadzana w następujących obszarach:
- efekty działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki;
- procesy zachodzące w szkole lub placówce;
- funkcjonowanie szkoły lub placówki w środowisku lokalnym, w szczególności w zakresie współpracy z rodzicami uczniów;
- zarządzanie szkołą lub placówką.
Ewaluacja obejmuje zarówno zbieranie i analizowanie informacji w obszarach o których mowa powyżej ale także ustalenie poziomu spełnienia przez szkołę lub placówkę poszczególnych wymagań w danym obszarze (poziom od A-E).
Przeprowadzenie w szkole lub placówce czynności ewaluacji zewnętrznej nie może zakłócać pracy szkoły lub placówki, a czynności ewaluacji zewnętrznej nie powinny trwać dłużej niż 5 dni roboczych w ciągu kolejnych dwóch tygodni. Jeżeli, ze względu na organizację pracy szkoły lub placówki, nie jest możliwe przeprowadzenie czynności ewaluacji zewnętrznej w tym terminie czynności te przeprowadza się w terminie 5 dni roboczych w ciągu kolejnych trzech tygodni.
Końcowym efektem przeprowadzonej ewaluacji jest przygotowanie przez zespół raportu, który zawiera wyniki ewaluacji, wskazanie poziomów spełniania wymagań oraz wnioski z przeprowadzonej ewaluacji. Raport należy sporządzić w terminie 25 dni (całościowy) lub 20 dni (problemowy) liczonych od dnia rozpoczęcia czynności ewaluacyjnych w szkole lub placówce.
Dniem zakończenia ewaluacji zewnętrznej jest dzień przekazania przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny lub organ sprawujący nadzór pedagogiczny (właściwi ministrowie) i kuratora oświaty, dyrektorowi szkoły lub placówki, w której przeprowadzono ewaluację zewnętrzną, oraz organowi prowadzącemu szkołę lub placówkę przygotowanego raportu.
W terminie 3 dni od otrzymania raportu dyrektor informuje o możliwości zapoznania się z jego treścią radę rodziców, samorząd uczniowski i rade szkoły (jeżeli taką powołano).
W terminie 7 dni od otrzymania raportu dyrektor może zgłosić do organu sprawującego nadzór pedagogiczny lub organu sprawującego nadzór pedagogiczny i kuratora oświaty umotywowane zastrzeżenia dotyczące raportu.
Organ sprawujący nadzór pedagogiczny lub organ sprawujący nadzór pedagogiczny i kurator oświaty zajmują stanowisko wobec tych zastrzeżeń i przekazują je dyrektorowi szkoły lub placówki oraz organowi prowadzącemu szkołę lub placówkę, w terminie 14 dni od dnia ich otrzymania. W przypadku zasadności zastrzeżeń dokonują zmian w raporcie i przekazują go dyrektorowi szkoły lub placówki oraz organowi prowadzącemu szkołę lub placówkę.
Kontrola
Jest przeprowadzana przez osobę lub zespół wyznaczony przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny na podstawie imiennego upoważnienia.
Przeprowadzenie w szkole lub placówce czynności kontrolnych również nie może zakłócać jej pracy. Kontrola nie powinna trwać dłużej niż 2 dni robocze.
Kontrolujący po przeprowadzonej kontroli sporządza protokół w terminie 3 dni (kontrola planowa), 7 dni (kontrola doraźna) od dnia zakończenia czynności kontrolnych.
Protokół kontroli sporządza się w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach. Jeden egzemplarz kontrolujący przekazuje, za poświadczeniem odbioru, dyrektorowi szkoły lub placówki, a drugi włącza do akt kontroli. Dyrektor szkoły lub placówki może odmówić podpisania protokołu kontroli, składając w terminie 7 dni od dnia jego otrzymania wyjaśnienia dotyczące przyczyn tej odmowy. Odmowa podpisania protokołu kontroli przez dyrektora szkoły lub placówki nie stanowi przeszkody do podpisania protokołu przez kontrolującego.
Dyrektor ma również prawo zgłoszenia zastrzeżeń do protokołu kontroli w terminie 7 dni od jego otrzymania. W przypadku zgłoszenia zastrzeżeń, organ sprawujący nadzór pedagogiczny może zarządzić przeprowadzenie dodatkowych czynności kontrolnych. W przypadku stwierdzenia zasadności zgłoszonych zastrzeżeń, organ sprawujący nadzór pedagogiczny dokonuje zmian w protokole kontroli i przekazuje go dyrektorowi szkoły lub placówki. W przypadku nieuwzględnienia całości lub części zgłoszonych zastrzeżeń, organ sprawujący nadzór pedagogiczny sporządza pisemne stanowisko wobec zastrzeżeń i przekazuje je dyrektorowi szkoły lub placówki, w terminie 14 dni od dnia otrzymania zastrzeżeń.
Wspomaganie szkoły lub placówki
Organ sprawujący nadzór pedagogiczny wspomaga szkoły i placówki w szczególności przez:
- przygotowywanie i podawanie do publicznej wiadomości na stronie internetowej organu analiz wyników sprawowanego nadzoru pedagogicznego, w tym wniosków z ewaluacji zewnętrznych i kontroli,
- promowanie wykorzystania ewaluacji w procesie doskonalenia jakości działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki.
Organ sprawujący nadzór pedagogiczny opracowuje na każdy rok szkolny plan nadzoru pedagogicznego, z uwzględnieniem wniosków z nadzoru pedagogicznego sprawowanego w poprzednim roku szkolnym. Podając go do publicznej wiadomości do dnia 31 sierpnia roku szkolnego poprzedzającego rok szkolny, w którym ma być przeprowadzona ewaluacja lub kontrola.
Źródło: Rozporządzenie MEN z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego
