Na tytułowe zagadnienie wyjaśnień udzieliła lubelska RIO, która stwierdziła, że stosownie do treści art. 15r[1] ust. 1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego w związku
z COVID-19 i przez 90 dni od dnia odwołania stanu, który obowiązywał jako ostatni, zamawiający nie mógł potrącić kary umownej zastrzeżonej na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, o której mowa w art. 15r ust. 1 ww. „ustawy covidowej”, z wynagrodzenia wykonawcy lub z innych jego wierzytelności. Zamawiający nie mógł również dochodzić zaspokojenia z zabezpieczenia należytego wykonania umowy, o ile zdarzenie, w związku z którym zastrzeżono tę karę, nastąpiło w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii.
Artykuł 15r[1] ust. 1, czyli ograniczenie dochodzenia roszczeń
Wymieniony przepis obowiązywał od 24 czerwca 2020 r. i został uchylony z dniem 24 sierpnia 2022 r. na mocy ustawy z dnia 5 sierpnia 2022 r. o zmianie ustawy o rządowym funduszu rozwoju dróg oraz niektórych innych ustaw. Z kolei art. 32 ustawy zmieniającej stanowi, że w przypadku roszczeń, których dochodzenie zostało ograniczone na podstawie art. 15r[1] ust. 1 „ustawy covidowej”, które dotyczyły zdarzeń powstałych:
- do dnia 31 grudnia 2020 r., zamawiający może dokonać potrącenia z wynagrodzenia wykonawcy lub z innych jego wierzytelności, a także dochodzić zaspokojenia z zabezpieczenia należytego wykonania umowy, jednak nie wcześniej niż od dnia 1 października 2022 r.
- w okresie od dnia 1 stycznia 2021 r. do dnia 31 grudnia 2021 r., zamawiający może dokonać potrącenia z wynagrodzenia wykonawcy lub z innych jego wierzytelności, a także dochodzić zaspokojenia z zabezpieczenia należytego wykonania umowy, jednak nie wcześniej niż od dnia 1 stycznia 2023 r.
- w okresie od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia wejścia w życie ustawy zmieniającej (tj. do dnia 24 sierpnia 2022 r.), zamawiający może dokonać potrącenia z wynagrodzenia wykonawcy lub z innych jego wierzytelności,
a także dochodzić zaspokojenia z zabezpieczenia należytego wykonania umowy, jednak nie wcześniej niż od dnia 1 kwietnia 2023 r.
Co to oznacza dla zamawiających?
Otóż zgodnie z przytoczonymi regulacjami dochodzenie przez zamawiającego roszczeń z kar umownych za zdarzenia przeszłe, które zaistniały do 24 sierpnia 2022 r., zostało odroczone w czasie.
Ewentualne kary umowne będą mogły być dochodzone odpowiednio nie wcześniej niż – w październiku 2022 r., styczniu 2023 r., kwietniu 2023 r.
W przypadku naruszenia umowy, które nastąpiło już po 24 sierpnia 2022 r. (wejście w życie ustawy zmieniającej) zamawiający ma możliwość potrącania kar umownych z wynagrodzenia lub innych wierzytelności, jak też dochodzić roszczenia z zabezpieczenia należytego wykonania umowy na zasadach ogólnych, których źródłem jest przepis prawa cywilnego lub stosowne postanowienie umowne.
Wyjaśnienie Regionalne Izby Obrachunkowej w Lublinie z 13.07.2023 r., znak: RIO.V.070.42.2023
Źródło: lublin.rio.gov.pl
