W czwartek, 9 marca 2023 r. sejmowe komisje: Infrastruktury oraz Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej rozpatrzyły informację Najwyższej Izby Kontroli o wynikach kontroli planowania i zagospodarowania przestrzennego w Polsce na przykładzie wybranych miast.
Kontrolą objęto lata 2019-2022 (do 31 marca). Została ona przeprowadzona w 17 urzędach gmin z terenów województw:
- dolnośląskiego;
- kujawsko-pomorskiego;
- łódzkiego;
- małopolskiego;
- mazowieckiego;
- podkarpackiego;
- wielkopolskiego;
- zachodnio-pomorskiego.
NIK stwierdził m.in., że:
- polityka przestrzenna gmin jest prowadzona w oparciu o nieaktualne dokumenty określające zasady kształtowania przestrzeni;
- gminy nie postrzegają studium jako podstawowego dokumentu określającego warunki kształtowania lokalnej polityki przestrzennej;
- decyzje o sposobie zagospodarowania przestrzennego były podejmowane bez wymaganych analiz i prowadzenia bilansów pod zabudowę;
- w skontrolowanych gminach, gdzie wskaźnik objęcia miejscowym planem wynosił jedynie od 10% do 30%, gospodarowanie przestrzenią odbywało się na podstawie decyzji o warunkach zabudowy.
Reasumując, NIK stwierdził, że funkcjonujący od 2003 r. system planowania i zagospodarowania przestrzennego nie zapewnia racjonalnego kształtowania ładu przestrzennego i zrównoważonego rozwoju.
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego przestało pełnić funkcję narzędzia kształtowania polityki przestrzennej na terenie gminy, a miejscowe plany mają niewielki wpływ na zapewnienie ładu przestrzennego i zrównoważonego rozwoju gmin. Tym samym, decyzje o warunkach zabudowy przejęły podstawową rolę w procesie gospodarowania przestrzenią.
Izba sformułowała 5 wniosków pokontrolnych, z czego 2 skierowała do Ministra Rozwoju i Technologii.
Postulaty skierowane do MRiT dotyczyły zwiększenia roli studium lub dokumentu, który go zastąpi poprzez nadanie mu rangi aktu prawa miejscowego, a także ograniczenia w czasie obowiązywania istniejących dokumentów planistycznych, opracowanych na podstawie dotychczasowych przepisów, poprzez wskazanie terminu, do którego muszą być one dostosowane do nowych rozwiązań ustawowych bądź zastąpione nowymi dokumentami.
W kontekście omawianego raportu, warto przypomnieć, że 7 marca br. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw. Z założeniami projektowanej nowelizacji można zapoznać się tutaj
Z retransmisją posiedzenia można zapoznać się tutaj
