Wskazówki w tym zakresie przynosi wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku, w którym Sąd orzekł, że organ II instancji przejął inicjatywę dowodową, uzupełniając materiał dowodowy w znacznej części, co przekraczało granice „dodatkowego” uzupełnienia, o jakim stanowi art. 136 § 1 k.p.a.
W omawianej sprawie organ I instancji, przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę i zatwierdzeniu projektu budowlanego, nie dokonał ustaleń jego zgodności z warunkami ochrony środowiska, nie rozstrzygnął wątpliwości co do zgodności z warunkami zabudowy, nie dostrzegł nieprawidłowości w zakresie warunków technicznych. Opinia techniczna z zakresu ochrony przeciwpożarowej, jako nowy dokument, pojawiła się dopiero na etapie postępowania odwoławczego.
Tak szeroki zakres uchybień proceduralnych popełnionych przez organ I instancji, a polegający na braku wyczerpującego zebrania materiału dowodowego i jego ocenie (art. 77 § 1 i 80 k.p.a.) zdaniem Sądu uprawniał organ odwoławczy do wydania decyzji kasacyjnej na podstawie art. 138 § 2 k.p.a., ponieważ zakres materiału dowodowego „uzupełnionego” na etapie odwołania miał istotny wpływ na rozstrzygnięcie.
Jak zauważył WSA, strona skarżąca sprecyzowała zarzuty odwołania w oparciu o niepełny materiał dowodowy zebrany w postępowaniu pierwszoinstancyjnym, natomiast zarzuty skargi odnosiły się do decyzji organu II instancji, która zawierała nie tylko ocenę pogłębionego materiału dowodowego w stosunku do już zebranego wcześniej, ale ocenę nowych dowodów, m.in. analizę uwarunkowań środowiskowych czy opinię przeciwpożarową. Naruszało to według Sądu zasadę dwuinstancyjności postępowania administracyjnego (art. 15 k.p.a.). Postępowanie odwoławcze nie może zastępować postępowania przed organem I instancji i prowadzić do dokonywania ustalenia nowych istotnych okoliczności, które nie podlegały ocenie organu I instancji, jeśli mają wpływ na treść rozstrzygnięcia – orzekł WSA.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 17 grudnia 2021 r., II SA/Bk 635/21
Źródło: CBOSA
