Stosownie do art. 162 § 1 pkt 1 k.p.a., organ administracji publicznej, który wydał decyzję w pierwszej instancji, stwierdza jej wygaśnięcie, jeżeli decyzja stała się bezprzedmiotowa, a stwierdzenie wygaśnięcia takiej decyzji nakazuje przepis prawa albo gdy leży to w interesie społecznym lub w interesie strony.

Na tle powyższego przepisu wskazuje się, że instytucja stwierdzenia wygaśnięcia decyzji służy uchyleniu skutków materialnoprawnych i procesowych decyzji, która stała się bezprzedmiotowa, a przy tym jej eliminacja leży w interesie społecznym lub w interesie strony. Instytucji wygaśnięcia decyzji przypisać należy funkcję porządkującą, która wyraża się w deklaratywnym wskazaniu, że obowiązująca formalnie decyzja nie może podlegać wykonaniu, albowiem przyznaje uprawnienia lub nakłada obowiązki jedynie w sposób pozorny. Mieć na uwadze należy, że obie wskazane wyżej przesłanki, tj. bezprzedmiotowość decyzji oraz interes społeczny lub interes strony w stwierdzeniu wygaśnięcia decyzji, muszą wystąpić łącznie, by możliwe było wydane decyzji, o której mowa w art. 162 § 1 pkt 1 k.p.a. Niemniej każda z tych przesłanek ma inny charakter, wobec czego rozważenie spełnienia w sprawie powyższych warunków wymaga odniesienia się przez organ do odrębnych ustaleń, służących potwierdzeniu zaistnienia tychże przesłanek.

W dotychczasowym swoim orzecznictwie Trybunał Konstytucyjny podkreślał, że zjawisko samowoli budowlanej ze względu na swą dużą szkodliwość społeczną wymaga zdecydowanego przeciwdziałania. Każda zmiana przepisów dotyczących statusu prawnego jednostki wprowadza, jako nieuniknioną konsekwencję, pewne podziały wśród osób, znajdujących się w analogicznej (podobnej) sytuacji faktycznej, ale w różnym czasie, a przez to pod rządami różnych przepisów. Wydanie decyzji nakazującej rozbiórkę obiektu, mając na uwadze poszanowanie norm prawnych, nakazywało skarżącemu podjąć niezwłocznie odpowiednie działania w celu realizacji nakazanego obowiązku. Z braku wywiązania się z tego zobowiązania skarżący nie może czerpać obecnie korzyści, a tylko w ten sposób należałoby postrzegać żądanie stwierdzenia wygaśnięcia decyzji rozbiórkowej jako formy proceduralnego zalegalizowania sankcjonowanego działania z powołaniem się na aktualne ustalenia planu miejscowego. 

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 25 listopada 2016 r.

II OSK 483/15

Źródło: CBOSA