Od 16 maja stan epidemii zmieni się w Polsce w stan zagrożenia epidemicznego. Wcześniej zmieniły się zasady testowania w kierunku koronawirusa, a także te dotyczące izolacji i kwarantanny. A co ze szczepieniami przeciwko COVID-19? „Stan zagrożenia epidemicznego to jednak ciągle stan, kiedy powinniśmy pamiętać, że koronawirus jest wśród nas, nie znika. Eksperci prognozują, że na jesieni może dojść do większej liczby zakażeń” – przyznaje Waldemar Kraska, wiceminister zdrowia.

Ile osób w Polsce zostało zaszczepionych przeciwko COVID-19 do tej pory?

W Polsce wykonano do tej pory ponad 54 miliony szczepień przeciwko COVID-19. Mamy blisko 22,5 miliona osób w pełni zaszczepionych. Pamiętajmy jednak, że odporność zależy również od przechorowania. Dlatego nasza odporność populacyjna w tej chwili jest na poziomie ok. 95 proc. Poziom zakażeń koronawirusem w ostatnich tygodniach zdecydowanie spada, to około 700 nowych przypadków dziennie. W porównaniu z liczbą zakażeń w V fali to naprawdę niewiele. Pamiętajmy jednak, że szczepienia chronią, szczególnie przed ciężkim przechorowaniem. Dlatego, jak zawsze, apeluję, żebyśmy się szczepili.

Czy wciąż są osoby, które dopiero teraz decydują się na szczepienie pierwszą, drugą lub trzecią dawką?

Tak, są takie osoby. Na przykład od 1 do 5 maja pierwszą dawkę przyjęły 482 osoby, pełną dawką zaszczepiono w tym czasie prawie 4 tysiące, a trzecią dawką – ponad 10 tysięcy. Cały czas zachęcamy do szczepień, w połowie kwietnia dla seniorów powyżej 80. roku życia wprowadziliśmy możliwość przyjęcia czwartej dawki. Osoby, które chcą się zaszczepić po raz pierwszy i przejść cały proces szczepienia, żeby czuć się bezpiecznymi, cały czas mogą to zrobić na dotychczasowych zasadach. Należy udać się do najbliższego POZ czy innego punktu, w którym są wykonywane szczepienia, ale rejestracja jest też możliwa całą dobę przez infolinię 989, przez e-rejestrację na pacjent.gov.pl, aplikację mojeIKP i wysłanie SMS o treści: SzczepimySie na numer 664 908 556 lub 880 333 333.

Czy planowane są kolejne dawki? Jeśli tak, to jaki jest plan ich wprowadzania? Kiedy można się ich spodziewać?

Aktualnie zatrzymaliśmy się na 4 dawce dla osób 80+ oraz tych z upośledzoną odpornością. Nie planujemy w najbliższych dniach zmiany wskazań i zaleceń, bo nie ma żadnych badań klinicznych potwierdzających zasadność 4 dawki dla wszystkich powyżej 18 roku życia. Na przełomie maja i czerwca powinny się pojawić i wówczas będziemy decydować.

Nasi eksperci są na bieżąco w kontakcie z Europejską Agencją Leków i producentami, będziemy nad tym dyskutowali, ale to perspektywa nie wcześniej niż czerwcowa.

Wiele osób skarży się na wygasającą ważność paszportów covidowych. Czy planowane jest ich przedłużanie? Jeśli tak, to na jakich zasadach?

W rozporządzeniu delegowanym Komisji Europejskiej z 21 grudnia 2021 r. wskazano, że obecnie nie wprowadza się standardowego okresu ważności certyfikatów po dawce przypominającej, więc ważność Unijnego Certyfikatu COVID (UCC) po przyjęciu dawki przypominającej może nie być określona. W Polsce okres 270 dni ważności certyfikatów dla dawek przypominających został zniesiony, obowiązuje jedynie czas ważności 270 dni po przyjęciu podstawowego cyklu szczepienia, zgodnie z zasadami określonymi na poziomie UE. W innych krajach mogą obowiązywać inne reguły, dlatego każdorazowo przed podróżą należy zapoznać się z regulacjami obowiązującymi w kraju docelowym.

UCC to nic innego jak narzędzie działań przeciwepidemicznych w rękach państw członkowskich UE i to każde z państw indywidualnie decyduje teraz o terminach obowiązywania certyfikatu. Na UCC nie ma wskazanej daty ważności – jego ważność sprawdzana jest za pomocą aplikacji weryfikujących, które funkcjonują zgodnie z przyjętymi w danym kraju regułami.

Po przyjęciu każdej dawki szczepionki jest wydawany nowy UCC – osoby 80+ po przyjęciu kolejnej dawki szczepienia będą mogły otrzymać nowy certyfikat wraz z odpowiednim kodowaniem.

Jak wygląda kwestia respektowania paszportów covidowych w Polsce? Czy są one jeszcze gdzieś potrzebne?

Jak wspomniałem, w każdym państwie mogą obowiązywać inne reguły. Regulacje związane z wprowadzaniem i znoszeniem obostrzeń są uzależnione od lokalnego zagrożenia epidemicznego i mogą być wprowadzane indywidualnie przez poszczególne kraje. W Polsce certyfikaty nie są już sprawdzane. Z uwagi na cały czas spadającą liczbę zakażeń i pozytywne prognozy znosimy w naszym kraju od 16 maja stan epidemii.

Wielu uchodźców, którzy w ostatnim czasie przybyli do Polski, to osoby niezaszczepione - nie tylko na COVID-19 – ale też na inne choroby, na które szczepienie w Polsce jest obowiązkowe. Czy Ministerstwo Zdrowia planuje w jakiś sposób rozwiązać tę kwestię?

Wykorzystujemy wszystkie kanały komunikacji, informacje o możliwości szczepień są dostępne w języku ukraińskim. Prowadzimy szeroką akcję informacyjną w mediach społecznościowych i w gabinetach lekarskich. Wiemy, że dostępność szczepień w podstawowej opiece zdrowotnej może być niewystarczająca, więc zdecydowaliśmy się na zakontraktowanie mobilnych zespołów szczepień obywateli Ukrainy. NFZ już kontraktuje te zespoły, by można je wysyłać w te miejsce, gdzie jest taka potrzeba.

Dzieci z Ukrainy mają dostęp do nieodpłatnych szczepień, tak jak dzieci w Polsce. Natomiast w razie wykrycia choroby zakaźnej, organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej podejmują działania, i tam gdzie szczepienia będą konieczne, Ministerstwo Zdrowia zapewni do nich dostęp. Po 3 miesiącach pobytu w Polsce szczepienia z kalendarza szczepień obowiązkowych stają się też obowiązkowe dla obywateli Ukrainy, którzy ich nie przyjęli.

Ministerstwo Zdrowia już 25 lutego wydało komunikat informujący o możliwości szczepienia osób narodowości ukraińskiej w związku z konfliktem zbrojnym trwającym na terytorium Ukrainy. Od tej daty regularnie publikujemy informacje z obszaru ochrony zdrowia skierowane do obywateli Ukrainy.

Od początku marca informacje publikujemy na specjalnej podstronie. Oprócz informacji ministerstwa znajdują się tam również komunikaty Narodowego Funduszu Zdrowia oraz materiały ze strony pacjent.gov.pl. Dzięki temu w jednym miejscu osoby zainteresowane mogą znaleźć interesujące je wyjaśnienia. Materiały te są dwujęzyczne: w języku polskim i ukraińskim. Działania komunikacyjne wzmacniamy także przez publikację wiadomości w mediach społecznościowych ministerstwa tj. na profilu na Twitterze i Facebooku oraz Instagramie. Informacje te są także dwujęzyczne.

Jak duże jest zainteresowanie szczepieniem przeciwko COVID-19 wśród przybyłych do Polski uchodźców? Ile osób zostało do tej pory zaszczepionych?

To zainteresowanie rośnie wraz z upływem kolejnych dni i tygodni spędzonych w Polsce. Pamiętajmy, że w pierwszej kolejności obywatele Ukrainy muszą zaspokoić podstawowe potrzeby życiowe, znaleźć mieszkanie, pracę. Szczepienie, co zrozumiałe, nie jest na początku listy priorytetów. Ale już kilkadziesiąt tysięcy zaszczepionych mamy.

Czy najbliższej jesieni należy spodziewać się kolejnej fali pandemii?

Stan zagrożenia epidemicznego to jednak ciągle stan, kiedy powinniśmy pamiętać, że koronawirus jest wśród nas, nie znika. Eksperci prognozują, że na jesieni może dojść do większej liczby zakażeń. Tym bardziej że jesień jest okresem wzmożonych infekcji i chorób zakaźnych dotykających i obciążających drogi oddechowe.