Protokół z Kioto do Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu nałożył na państwa – strony obowiązek odpowiedniego zredukowania antropogenicznych emisji gazów cieplarnianych (wyrażonych w ekwiwalencie dwutlenku węgla). Redukcja ta może nastąpić poprzez podjęcie działań krajowych lub nabycie tzw. jednostek Kioto powstałych w wyniku realizacji projektów przez inne państwo – stronę Konwencji. Zasady obrotu i zarządzania jednostkami Kioto, jak również inne zagadnienia związane z ograniczeniem emisji gazów cieplarnianych regulowane są w prawie krajowym. Minister Środowiska przedłożył właśnie propozycję nowelizacji tych przepisów.

Jednostkami Kioto mogą być:

• jednostki poświadczonej redukcji emisji – wyrażona w ekwiwalencie emisja zredukowana gazów cieplarnianych lub emisja uniknięta gazów cieplarnianych, otrzymana w wyniku realizacji projektu mechanizmu czystego rozwoju;
• jednostki przyznanej emisji – wyrażona w ekwiwalencie emisja gazów cieplarnianych przyznana państwu uprawnionemu zgodnie z Protokołem z Kioto;
• jednostki redukcji emisji – wyrażona w ekwiwalencie emisja zredukowana gazów cieplarnianych lub emisja uniknięta gazów cieplarnianych, otrzymana w wyniku realizacji projektu wspólnych wdrożeń;
• jednostki pochłaniania czyli jeden megagram dwutlenku węgla pochłonięty w wyniku działalności człowieka mającej na celu zwiększenie pochłaniania przez gleby użytkowane rolniczo, zmiany sposobów użytkowania gruntów rolnych lub leśnych, w tym w zakresie zalesiania, ponownego zalesiania i wylesiania oraz prowadzonej gospodarki leśnej.

Jak wskazuje Minister Środowiska Polska posiada trzecią co do wielkości na świecie nadwyżkę jednostek przyznanej emisji, którą może sprzedawać krajom – Stronom Protokołu z Kioto lub podmiotom prywatnym upoważnionym przez te kraje, a niewypełniającym swoich wymagań w ramach Protokołu z Kioto. Do końca 2011 roku podpisanych zostało 7 umów sprzedaży jednostek przyznanej emisji: dwie z Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju działającym na rzecz Hiszpanii raz Irlandii, dwie z prywatnymi podmiotami japońskimi, dwie z Międzynarodowym Bankiem Odbudowy i Rozwoju oraz jedna z japońską organizacją rządową NEDO.

Uzyskane w wyniku sprzedaży środki są gromadzone na Rachunku klimatycznym, z którego dofinansowywane są – w formie dotacji – określone przedsięwzięcia ukierunkowane na ochronę środowiska, przy czym określane są one rodzajowo w umowie sprzedaży jednostek Kioto. Dofinansowanie następuje w ramach krajowego systemu zielonych inwestycji.

W przedłożonej nowelizacji proponuje się m.in.:

• wprowadzenie ciągłego naboru wniosków o udzielenie dofinansowania jako alternatywy dla naboru konkursowego;
• dopuścić możliwość refinansowania ze środków zgromadzonych na Rachunku klimatycznym kosztów poniesionych przez NFOŚiGW z innych źródeł na realizację programów i projektów w określonych obszarach;
• w przypadku przekroczenia dostępnej alokacji środków określonej dla danego naboru wprowadzić podział pozytywnie ocenionych programów i projektów na podstawowe i rezerwowe;
• umożliwienie udzielanie finansowania dotacyjnego programom i projektom umieszczonym na liście rezerwowej ze środków zgromadzonych na Rachunku klimatycznym oraz innych środków NFOŚiGW;
• doprecyzowanie, iż NFOŚiGW może udzielać dofinansowania ze środków innych niż zgromadzone na Rachunku klimatycznym na uzupełnienie wkładu własnego beneficjenta.

Projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji oraz ustawy – Prawo ochrony środowiska będzie opiniowany na najbliższym posiedzeniu Zespołu ds. Infrastruktury, Rozwoju Lokalnego, Polityki Regionalnej oraz Środowiska.