Konwent Starostów Województwa Śląskiego w dniu 18 kwietnia br. przyjął stanowisko w sprawie ograniczenia środków z budżetu Państwa na finansowanie zadań zleconych z zakresu administracji rządowej. Stanowisko to jest kolejnym wyrazem dezaprobaty środowiska samorządowego wobec działań ustawodawcy, który w sposób ustawiczny obliguje JST do wykonywania zadań w ślad za nimi nie przekazująć żadnych środków finansowych.
W przedmiotowym dokumencie czytamy:
"W związku ze znacznym ograniczeniem kwot dotacji na realizację przez samorządy powiatowe zadań zleconych z zakresu administracji rządowej na rok 2012 Starostowie Województwa Śląskiego wnoszą o zwiększenie środków na wykonywanie tych zadań.
Przekazanie w drodze ustaw zadań z zakresu administracji rządowej do realizacji jednostkom samorządu terytorialnego powinno odbywać się przy jednoczesnym zabezpieczeniu na ich wykonanie środków finansowych. Tymczasem, jak wynika z obserwacji, w latach poprzednich, jak również w roku bieżącym jednostki samorządu terytorialnego otrzymały na ich realizację kwotę, której wysokość nie zapewnia prawidłowego wykonania nałożonych zadań, co więcej powoduje konieczność współfinansowania ich przez jednostki samorządu terytorialnego. Powiaty w województwie śląskim na realizację zadań z zakresu administracji rządowej otrzymały na rok 2012 dotację w wysokości niższej w stosunku do roku 2011 o ok. 30%. Poziom dofinansowania z budżetu Państwa to zaledwie część środków jakie należy przeznaczyć na realizację zadań rządowych w Powiatach. Powiaty dopłacają znaczne środki własne do zadań zleconych (średnio są to środki trzykrotnie przewyższające kwoty dotacji z budżetu Państwa). Najwięcej zadań realizowanych jest w zakresie budownictwa i dotyczy wydawanych pozwoleń na budowę, przebudowę oraz przyjmowanie zgłoszeń inwestycji energetycznych, gazowych, telekomunikacyjnych oraz zgłoszeń robót nie wymagających pozwolenia na budowę. Również od 2012 r w związku ze zmianą Prawa wodnego powiaty wydają dużą ilość pozwoleń wodnoprawnych dla inwestycji w których inwestorem są miasta.
Porównując dane statystyczne GUS za rok 2011 wynika, że ilość wydanych pozwoleń na 1000 mieszkańców wzrasta w województwie śląskim z roku na rok. Świadczy to z jednej strony o dużym potencjale inwestycyjnym mieszkańców, a z drugiej o dużej atrakcyjności terenów dla celów budowlanych i wymaga zatrudnienia większej ilości pracowników dla obsługi takiej ilości zadań.
Obecnie na 1 pracownika merytorycznego z zakresu budownictwa średnio przypada ponad 300 spraw rocznie i znacznie przekracza ilości spraw rozpatrywanych przez inne urzędy powiatowe w Polsce.
Starostwo Powiatowe realizuje również zadania z zakresu ochrony wód w tym:
- ochrony wód poprzez pozwolenia wodnoprawne na szczególne korzystanie z wód w tym znaczną ilość pozwoleń wodnoprawnych wydanych w roku 2011, jest to znacznie większa niż w roku 2010.
Szczególnie trudnym dla realizacji, w kontekście ograniczonych środków finansowych, jest zadanie w zakresie gospodarki gruntami i nieruchomościami Skarbu Państwa, co niejednokrotnie rodzi konflikty społeczne. Trudnym społecznie tematem jest w szczególności wypłata odszkodowań za nieruchomości zajęte pod drogi publiczne, gdzie zaległości sięgają kilku lat .
Do kompetencji starosty z zakresu administracji rządowej należą również zadania wymienione w art. 7d ustawy z dnia 17 maja 1989r. Prawo geodezyjne i kartograficzne. Tworzenie, aktualizacja i obsługa systemu informacji o terenie, w tym bazy danych obiektów topograficznych, geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu oraz ewidencji gruntów i budynków, należy do priorytetowych zadań rządowych wpisujących się w Plan Informatyzacji Państwa na lata 2011–2015. Jednocześnie ustawa z dnia z dnia 4 marca 2010r. o infrastrukturze informacji przestrzennej nałożyła na organy administracji prowadzące rejestry publiczne, obowiązek zapewnienia rozwiązań technicznych zapewniających interoperacyjność zbiorów i usług danych przestrzennych oraz harmonizację tych zbiorów. Pomniejszenie środków finansowych na obsługę tych zadań spowoduje, że nie będą wykonywane w ustawowych terminach (wynikających z Dyrektywy INSPIRE), a ponadto może spowodować odpływ wykwalifikowanej kadry (osoby posiadające certyfikat ekspertów krajowych ds. wdrażania dyrektywy INSPIRE w administracji publicznej).
Mając na uwadze obowiązujące przepisy prawa wykonanie zadań zleconych powinno odbywać się w oparciu o środki finansowe przekazane na ten cel z Budżetu Państwa. Zgodnie z art. 166 ust. 2 Konstytucji RP (t.j. Dz. U. z 1997 nr 78, poz. 483 z póżn.zm.), jeżeli wynika to z uzasadnionych potrzeb Państwa, ustawa może zlecić jednostkom samorządu terytorialnego wykonywanie innych niż własne zadania publiczne. Zadania te mają charakter ogólnopaństwowy i wykonywane są przez jednostki samorządu terytorialnego w imieniu administracji rządowej. Z powierzeniem tych zadań korelatywnie sprzężony został obowiązek dostarczenia jednostkom samorządu terytorialnego odpowiednich, a zarazem wystarczających środków finansowych z Budżetu Państwa na ich należyte wykonanie.
Prawo przysługujące jednostkom samorządu terytorialnego w tym zakresie zapisano odpowiednio w ustawach ustrojowych jak również art. 49 ust.1 ustawy z dnia 13 listopada 2003 roku o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (tekst jednolity Dz.U. z 2010r.nr 80,poz.526z póżn. zm.) która określa, iż jednostka samorządu terytorialnego wykonująca zadania zlecone z zakresu administracji rządowej oraz inne zadania zlecone ustawami otrzymuje z Budżetu Państwa dotacje celowe w wysokości zapewniającej ich realizację.
Szczególnie w ostatnich latach na samorządy nakładane są nowe zadania bez przeznaczenia odpowiednich środków na ten cel. Realizowana przez Rząd RP polityka w zakresie finansowania zadań zleconych z zakresu administracji rządowej daleka jest od zapisów ustawowych i w znacznym stopniu ogranicza możliwość rzetelnego wykonania ciążących na jednostkach samorządu terytorialnego obowiązków. Przyznanie dotacji na realizację zadań zleconych nie może bowiem pociągać za sobą sytuacji, w której ograniczona zostanie możliwość prawidłowej realizacji zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego. Przerzucanie na barki samorządów skutków kryzysu gospodarczego nie stanowi rozwiązania problemu i w żadnym stopniu nie zmniejsza jego następstw, wręcz przeciwnie powoduje, iż bardziej odczuwalny staje się on dla społeczności lokalnych.
Należy zaznaczyć, iż jednostki samorządu lokalnego nie kwestionują nałożenia na nich obowiązków związanych z realizacją zadań zleconych, problem dotyczy bowiem nie faktu powierzenia, lecz zabezpieczenia na ten cel środków finansowych.
Przekazanie zadań zleconych, bez należytego finansowania kosztów ich realizacji narusza ukształtowane w obowiązujących przepisach prawa zasady w zakresie realizacji przez jednostki samorządu terytorialnego tychże zadań. Ponadto dodatkowe ograniczenie wolumenu środków w 2012 roku pogłębia problem i powoduje wzrost różnicy pomiędzy środkami koniecznymi, a przyznanymi na ich wykonanie.
Biorąc pod uwagę powyższe stanowisko Starostowie Województwa Śląskiego zwracają się o zwiększenie kwoty dotacji na rok 2012 do wysokości umożliwiającej realizację zadań zleconych na poziomie gwarantującym odpowiednią, fachową obsługę mieszkańców.
Przewodniczący Konwentu Starostów Województwa Śląskiego
/-/ Andrzej Płonka
Starosta Bielski"
