Europejski Komitet Regionów (KR) podczas ostatniej w tym roku sesji plenarnej, która odbyła się 10 grudnia br., przyjął opinię dotyczącą nowej strategii europejskiej unii gotowości. Dokument podkreśla kluczową rolę wielopoziomowego sprawowania rządów, zdecentralizowanych systemów oraz wzmocnionych mechanizmów ochrony ludności dla skuteczniejszej ochrony obywateli i usług publicznych.
Przewodnicząca prac nad opinią, Maria Isabel Urrutia De Los Mozos z Hiszpanii, wskazała, że Europa pozostaje narażona na coraz częstsze i coraz bardziej złożone kryzysy. W jej ocenie konieczne jest wzmocnienie unijnej strategii gotowości poprzez nadanie samorządom formalnej roli w kształtowaniu i wdrażaniu przyszłych działań.
Władze lokalne i regionalne podkreślają, że budowanie gotowości powinno stać się pilnym priorytetem. Według Komitetu wymaga to rzeczywistej współpracy między wszystkimi szczeblami administracji, sektorem prywatnym oraz społeczeństwem obywatelskim. Samorządy zwracają uwagę na swoją rolę jako pierwszych podmiotów reagujących w sytuacjach nadzwyczajnych oraz na odpowiedzialność za podstawowe usługi publiczne. Zwracają również uwagę, że rozdrobnione kompetencje, powolne procedury i luki w koordynacji nadal ograniczają zdolność Europy do przewidywania kryzysów i skutecznego zarządzania nimi.
W przyjętej opinii KR wzywa Komisję Europejską do przeglądu obowiązujących przepisów i przygotowania nowych rozwiązań, które odzwierciedlą rolę władz lokalnych i regionalnych. Celem jest zapewnienie, aby narzędzia przygotowane na poziomie Unii były adekwatne do zakładanych celów oraz dostosowane do warunków w terenie.
Komitet proponuje również utworzenie europejskiej sieci regionów dotkniętych klęskami żywiołowymi. Platforma ta miałaby umożliwić wymianę doświadczeń, identyfikację pojawiających się zagrożeń oraz wyciąganie wniosków z wcześniejszych kryzysów. W opinii samorządów takie rozwiązanie stanowiłoby kluczowy element proaktywnego podejścia do przyszłych zagrożeń.
Samorządy apelują ponadto o przyspieszenie działań na rzecz dywersyfikacji i lokalizacji systemów energetycznych, wzmocnienia łańcuchów dostaw kluczowych towarów oraz rozbudowy infrastruktury cyfrowej i komunikacyjnej. Podkreślają, że tworzenie bardziej autonomicznych, zdecentralizowanych i odpornych systemów ma znaczenie zarówno dla reagowania kryzysowego, jak i dla długoterminowego bezpieczeństwa oraz zaufania społecznego.
W opinii zwrócono także uwagę na konieczność wzmocnienia Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności. Samorządowcy wskazują na potrzebę szybszych i lepiej skoordynowanych procedur, zacieśnienia współpracy transgranicznej oraz skuteczniejszej integracji lokalnych i regionalnych zdolności ratowniczych z działaniami podejmowanymi na poziomie europejskim. Zapewnienie płynnej komunikacji i mobilizacji wszystkich służb działających w sytuacjach nadzwyczajnych uznano za warunek skutecznej ochrony społeczności.
Maria Isabel Urrutia De Los Mozos, regionalna minister ds. prezydencji, sprawiedliwości, bezpieczeństwa i uproszczenia administracyjnego w rządzie Kantabrii, podkreśliła podczas sesji: „Osiągniemy rzeczywiste zmiany i postępy tylko wtedy, gdy władze lokalne i regionalne będą traktowane jako partnerzy strategiczni we wdrażaniu i monitorowaniu strategii, zarówno w zapobieganiu kryzysom, jak i w szybkim reagowaniu w przypadku klęski żywiołowej. Obywatele na wszystkich szczeblach muszą być świadomi, a strategia i protokoły do niej muszą odnosić się do wszystkich rodzajów sytuacji nadzwyczajnych, a nie pozostawać jedynie oświadczeniami woli. Musimy przejść od słów do czynów”.
