Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK), wspólnie z Inspekcją Handlową (IH) i Krajową Administracją Skarbową (KAS), przeprowadził kontrolę na granicy, która ujawniła masowe nieprawidłowości w pompach ciepła sprowadzanych spoza Unii Europejskiej. W wyniku działań służb, 786 sztuk wadliwych urządzeń zostało zatrzymanych i nie trafi do sprzedaży na polskim rynku.

W ramach wspólnego projektu zweryfikowano 34 modele pomp ciepła. W alarmującej liczbie, bo aż w 32 modelach (prawie 95% skontrolowanych), wykryto istotne nieprawidłowości.

Prezes UOKiK podkreślił, że na rynku nie ma miejsca dla produktów niespełniających wymagań, a celem jest ich eliminowanie tak szybko, jak to możliwe. Dzięki współpracy na granicy, pompy ciepła z wykrytymi usterkami formalnymi w ogóle nie trafią do polskich konsumentów. 

Braki i błędy w certyfikatach 

Kontrola na granicy dotyczyła łącznie 1241 sztuk urządzeń, skupiając się na weryfikacji dokumentacji i oznakowania. Sprawdzono m.in. prawidłowość etykiety efektywności energetycznej, karty informacyjnej produktu, dokumentacji technicznej, a także właściwego oznakowania CE i deklaracji zgodności.

Wykryte nieprawidłowości dotyczyły głównie sfery formalnej i dokumentacyjnej:

• Brak lub nieprawidłowe sporządzenie karty informacyjnej produktu i deklaracji zgodności UE. To był najczęstszy problem.
• Błędy w etykietach efektywności energetycznej.
• Uchybienia w dokumentacji technicznej.

UOKiK zwrócił uwagę, że każdy z zakwestionowanych modeli miał co najmniej dwie nieprawidłowości, a w jednym przypadku stwierdzono ich pełen zestaw. Brak odpowiednich dokumentów, takich jak deklaracja zgodności, jest postrzegany nie tylko jako brak informacji dla konsumenta, ale przede wszystkim jako brak dowodów na bezpieczeństwo i zgodność produktu z unijnymi wymaganiami. Konsument przed zakupem musi mieć dostęp do danych pozwalających podjąć świadomą decyzję i móc polegać na deklaracjach producenta.

Szef Krajowej Administracji Skarbowej podkreślił, że ochrona rynku krajowego przed niezgodnymi produktami jest priorytetem, a wyniki tegorocznej kontroli są porównywalne do pierwszej takiej akcji w 2024 roku, co świadczy o utrzymującym się, niepokojąco wysokim odsetku niezgodności. 

Badania techniczne weryfikujące efektywność 

Z uwagi na wagę tematu i masową skalę wykrytych nieprawidłowości formalnych, planowane są dalsze działania uwzględniające tym razem badania techniczne zakwestionowanych pomp ciepła. UOKiK nawiązał w tym celu współpracę z Instytutem Ochrony Środowiska, który sprawdzi, czy deklaracje producentów dotyczące efektywności energetycznej są prawdziwe. Taka weryfikacja jest kluczowa, gdyż wady dokumentacyjne często idą w parze z niską jakością techniczną.

Działania UOKiK na rynku Odnawialnych Źródeł Energii (OZE) nie ograniczają się do kontroli na granicy. Urząd analizuje także sposób zawierania umów, ich warunki oraz dostęp konsumentów do informacji niezbędnych do podjęcia decyzji o zakupie urządzeń. Interwencje dotyczą zarówno nieuczciwych postanowień umownych, jak i przypadków wywierania presji na konsumentów przez firmy dzwoniące bez ich zgody. Urząd prowadzi postępowania wyjaśniające, a Prezes UOKiK nałożył już pierwsze kary na podmioty stosujące nieuczciwe praktyki rynkowe. 

Sprawdź zanim kupisz 

W obliczu tak dużej liczby nieprawidłowości, kluczowe znaczenie ma ostrożność konsumentów. UOKiK zaleca, aby przed podjęciem decyzji o zakupie pompy ciepła:

• Zweryfikować dane na etykiecie efektywności energetycznej i karcie informacyjnej produktu. Informacje te powinny być dostępne na produkcie lub na stronie internetowej sprzedawcy i pomóc w doborze produktu do indywidualnych potrzeb.
• Sprawdzić dane dostawcy (producenta/importera) na produkcie, co ułatwi dochodzenie praw w przypadku ewentualnych problemów.
• Wpisać nazwę interesującego modelu w bazie EPREL (w kategorii ogrzewacze pomieszczeń/ogrzewacze wielofunkcyjne), aby znaleźć dodatkowe, zweryfikowane informacje o produkcie.
• Świadome wybory konsumentów oraz skuteczne kontrole służb mają wspólnie przyczynić się do ochrony rynku przed produktami niezgodnymi z prawem unijnym i zapewnić Polakom bezpieczeństwo użytkowania urządzeń OZE.

Źródło: UOKiK