„Mimo zasadniczych różnic pomiędzy uchyleniem konkretnego przepisu prawa miejscowego a stwierdzeniem jego nieważności […], prokurator dostrzegając naruszenie prawa w zapisach konkretnej uchwały, nie musi celem ochrony praworządności w każdej sprawie angażować sądu administracyjnego – skuteczniejsze, szybsze i z pewnością tańsze może się bowiem okazać wystąpienie z odpowiednim wnioskiem do właściwego organu lub organu nadzoru. Dotyczy to zwłaszcza takich przepisów aktów prawa miejscowego, które regulują pewne prawa lub uprawnienia podmiotów bądź też nakładają na nie obowiązki – stwierdzenie nieważności takiego przepisu z mocą wsteczną może w istotny sposób, często na niekorzyść, modyfikować sytuację prawną takich podmiotów” – to teza z wyroku WSA w Białymstoku. Na co jeszcze zwrócił uwagę Sąd?

WSA wskazał, że przepis art. 70 ustawy – Prawo o prokuraturze stanowi, że jeżeli uchwała lub zarządzenie organu samorządu terytorialnego albo rozporządzenie wojewody są niezgodne z prawem, prokurator zwraca się do organu, który je wydał, o ich zmianę lub uchylenie albo kieruje wniosek o ich uchylenie do właściwego organu nadzoru; w przypadku uchwały lub zarządzenia organu samorządu terytorialnego prokurator może także wystąpić o stwierdzenie ich nieważności do sądu administracyjnego. Zdaniem Sądu, z powyższej regulacji wynika, że w sytuacji gdy w ocenie prokuratora, będącego strażnikiem praworządności, zachodzi niezgodność z prawem aktu organu samorządu terytorialnego, powinien on w pierwszej kolejności wystąpić do organu, który wydał taki akt z wnioskiem o jego uchylenie lub zmianę bądź też z wnioskiem o jego uchylenie do właściwego organu nadzoru. W ocenie WSA wynika to wprost ze sformułowania „prokurator zwraca się”, które to sformułowanie nie pozostawia dowolności w działaniu prokuratora, lecz niejako nakazuje mu wystąpienie ze stosownym wnioskiem do właściwych organów, celem usunięcia niezgodności z prawem zapisów danego aktu. Dopiero w dalszej części tego przepisu ustawodawca wskazał, że „prokurator może także wystąpić o stwierdzenie ich nieważności do sądu administracyjnego”, a zatem skarga do sądu administracyjnego powinna być ostatecznością, kiedy inne przewidziane w tym przepisie środki przysługujące prokuratorowi nie przyniosą oczekiwanych, w jego ocenie, rezultatów – orzekł Wojewódzki Sąd.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 10 listopada 2021 r., I SA/Bk 464/21

Źródło: CBOSA