2 czerwca br. odbyła się wideokonferencja zarządu Związku Powiatów Polskich, której przewodniczył Andrzej Płonka, Prezes Zarządu. Gościem spotkania był Olgierd Geblewicz, Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego, Prezes Zarządu Związku Województw RP a zarazem przewodniczący Europejskiej Partii Ludowej w Europejskim Komitecie Regionów. Głównymi tematami poruszanymi podczas dyskusji były prace nad Krajowym Planem Odbudowy, wprowadzenie Polskiego Ładu, zmiany w organizacji ochrony zdrowia, a także kwestie związane z indywidulanym nauczeniem w szkolnictwie.
Jako pierwszy głos zabrał Ludwik Węgrzyn, który przywitał wszystkich zgromadzonych i podziękował Marszałkowi za udział w spotkaniu. Zwrócił uwagę na to, że obecne środki z Unii Europejskiej, które mają trafić do Polski, w znacznej części powinny trafić do samorządów, ponieważ likwidacja skutków pandemii to przede wszystkim wydatki na poziomie lokalnym.
Nawiązał również do dokumentu Polski Ład, którego zakres dotyczy istotnych problemów związanych z samorządem powiatowym. Wspomniał o kwestii podniesienia kwoty wolnej od podatku oraz likwidacja odliczenia składki zdrowotnej z PIT-u. Mówił, że spowoduje to obniżenie dochodów samorządów, co w perspektywie czasu przyniesie duże straty. Zgodnie z jego wyliczeniami nawet o kilka mld zł może pomniejszyć się budżet powiatów.
Następnie głos zabrał Olgierd Geblewicz, który na początku podziękował za zaproszenie do udziału w posiedzeniu oraz poruszył kwestię związaną z planami reformy szpitali. Zaznaczył, że bardzo istotne jest to, aby obecnie wszystkie samorządy w Polsce ze sobą współpracowały, wspólnie dyskutowały o mądrych rozwiązaniach usprawniających funkcjonowanie ochrony zdrowia zarówno na poziomie regionu jak i na poziomie powiatu.
Kolejna poruszona przez Marszałka kwestia dotyczyła Europejskiego Komitetu Regionów, którego zadaniem jest obrona interesów samorządów europejskich. Podkreślił, że obecnie ważnym elementem jest wzmocnienie roli Komitetów, tak aby głos obywateli był bardziej słyszany za sprawą współpracy samorządów z tzw. elitami europejskim. Jednocześnie Marszałek dodał, że Komitet popiera wprowadzenie tzw. Zielonego Ładu, chcąc aby Europa była bardziej zielona, stawała na wprost wyzwaniom ekologicznym. Powinno to także przyczyniać się do wzrostu gospodarczego. Jednocześnie podkreślił, że ważne jest przeniesienie wymiaru zielonej polityki europejskiej poza miasta. Nie da się zbudować zielonej Europy bez włączenia wszystkich samorządów, zarówno dużych miast jak i tych najmniejszych gmin i powiatów, ponieważ wyzwania środowiskowe są absolutnie wszędzie.
Marszałek poruszył także kwestię Krajowego Planu Odbudowy, którego opracowanie zostało w dużej mierze zawłaszczone przez Państwo. Mówił, że Marszałkowie mieli dwa tygodnie na to, aby przedstawić rządowi swoje pomysły. Był to jednak zbyt krótki czas, aby przeprowadzić dyskusje ze swoimi partnerami samorządowymi oraz wspólnie podjąć decyzję o rozdysponowaniu środków. Mówił o tym, że władze lokalne i regionalne miały być partnerem w tworzeniu KPO, jednak rząd podjął samodzielnie decyzje, przedstawiając już gotowy dokument.
Marszałek przypomniał, że Komitet Regionów od samego początku wyrażał obawy, iż krajowe plany mogą nie być konsultowane z samorządami, dlatego też Parlament Europejski wymusił regulacje, które wskazują że proces pisania Krajowych Planów Odbudowy, a jeżeli to możliwe również proces implementacji tych planów, powinien się odbywać z udziałem partnerów w postaci władz lokalnych i regionalnych.
- Jesteśmy teraz w takim momencie gdzie wszystkie kraje podjęły decyzję o zatwierdzeniu rozszerzenia zasobów własnych przez Unie Europejską i wszystkie programy spłynęły do komisji europejskiej, przy czym patrząc na Polskę trudno jest powiedzieć żebyśmy my jako samorządowcy brali udział w negocjacjach, gdzie na partnerskich zasadach siadają dwie strony i rozmawiają o ostatecznym kształcie danego dokumentu – dodał Olgierd Geblowicz.
W jego odczuciu przeprowadzone konsultacje nie miały rzetelnego charakteru. Mówił również, że takie poczucie wykluczenia miało miejsce również w innych krajach europejskich. Dlatego obecnie Komitet Regionów przeprowadza ankiety wśród samorządowców z całej Europy, na podstawie których przeanalizowane będą informacje na ile rzeczywisty był proces konsultacji i włączenia samorządów w kształtowanie KPO. Wyniki badań zostaną przekazane do Komisji Europejskiej.
Obecnie Polska przechodzić będzie do kolejnego etapu, czyli budowania procesu implementacji – mówił Marszałek. Podkreślał przy tym, że ważne jest to aby proces ten nie przebiegał podobnie jak etap konsultacji, czyli z wykluczeniem z tego procesu samorządów. Istnieją obawy, że bez współpracy z władzami lokalnymi i regionalnymi rząd nie poradzi sobie z rozdysponowaniem pozyskanych funduszy oraz nie będzie możliwy zrównoważony rozwój na poziomie całego kraju.
Następnie głos w spotkaniu zabrał Ludwik Węgrzyn, który podkreślił, że Komitet Regionu mógłby doprecyzować jakie środki powinny trafić do samorządu. Podkreślił, że pozyskane z Planu fundusze w pewnym stopniu powinny być kontrolowane przez Państwo, jednak przeniesienie decyzyjności odnośnie wykorzystania środków wyłącznie na rząd to równia pochyła do likwidacji samorządności.
W kolejnej części spotkania Prezes Zarządu ZPP Andrzej Płonka odniósł się do wypowiedzi Marszałka, dodając, że obecnie współpraca pomiędzy samorządami jest elementem pierwszorzędnym. Zaznaczył również, że w państwach ze wschodu Unii Europejskiej, takich jak Polska, motorem do rozwoju jest właśnie samorząd. Dlatego władze lokalne oraz regionalne nie mogą dać się poróżnić.
W kwestii Krajowego Planu Odbudowy wypowiedział się również Jan Grabkowski, który zwrócił uwagę, że istotne są rozmowy z rządem związane z finansami publicznymi i samorządowymi. Jeżeli władzom lokalnym i regionalnym odbierze się dochody własne z PIT i wprowadzi się w zamian subwencję rozwojową lub część pożyczkową, to ze środków KPO skorzystać będą mogły tylko te samorządy, które mają nadwyżki i będą je mogły przeznaczyć na wkład własny.
Podkreślił także, że bardzo ważna jest kontynuacja rozmów z rządem, podczas których poruszane są tematy związane z pożyczkami, grantami, komitetem monitorującym, a także zadaniami, które mają być realizowane przez marszałków województw. Dodał również, że każda organizacja samorządowa jest w te rozmowy zaangażowana.
Następnie głos w spotkaniu zabrał Starosta Józef Swaczyna, który uznał, że bez względu na starania rząd i tak rozdysponuje środki z Krajowego Planu Odbudowy według własnego uznania, natomiast samorządy będą musiały zaakceptować możliwość otrzymania dofinansowania jedynie w postaci części pożyczki lub subwencji rozwojowej.
Kolejnym tematem poruszonym podczas posiedzenia Zarządu, były zmiany jakie mają nastąpić w systemie organizacji ochrony zdrowia, które na podstawie raportu przygotowanego przez Ministerstwo Zdrowia pn. „Założenia reformy podmiotów leczniczych wykonujących działalność leczniczą w rodzaju świadczenia szpitalne” przedstawiła mec. Bernadeta Skóbel.
Wspomniała również o spotkaniu, w którym brali udział przedstawiciele korporacji samorządowych, przedstawiciele niektórych organizacji pracodawców i środowisk medycznych. Głównymi tematami poruszanymi podczas spotkania były kwestie zarobków w służbie zdrowia oraz raport opublikowany przez Ministerstwo Zdrowia. Mecenas zaznaczyła, że zaproponowana zmiana wynagrodzeń związana ma być ze spłaszczeniem zarobków w służbie zdrowia pomiędzy poszczególnymi grupami zawodowymi. Skutkować to będzie ich podniesieniem dla mniej zarabiających pracowników lecz jednocześnie ich zmniejszeniem dla lekarzy specjalistów.
Informacje o najważniejszych sprawach bieżących przekazał także zastępca dyrektora Biura ZPP Grzegorz P. Kubalski, który na początku wspomniał, że nadal trwają prace nad uzgodnieniem wspólnego stanowiska z rządem odnośnie Krajowego Planu Odbudowy.
W odniesieniu do poprzedniego posiedzenia Zarządu poinformował, że eksperci Związku Powiatów Polskich przygotowali już analizę, której celem było przedstawienie informacji dotyczącej liczby uczniów objętych potrzebą indywidualnego nauczania w latach szkolnych od 2016/2017 do 2020/2021.
W kolejnej części wypowiedzi Grzegorz P. Kubalski wspomniał o zorganizowanym posiedzeniu zespołu ds. systemu finansów, które dedykowane było przedstawieniu perspektyw funkcjonowania i finansowania jednostek samorządu terytorialnego w kontekście zmian zapowiedzianych w dokumencie Polskiego Ładu. Wyraził obawy, że wbrew niektórym pozytywnym opiniom, strona rządowa nie do końca zrozumiała przedstawione postulaty. Na spotkaniu nastąpiło również nawiązanie do propozycji, krytykowanej parę miesięcy wcześniej przez samorządy, które dotyczyło kwestii zagrożenia dynamiki wzrostu dochodu samorządu terytorialnego.
Oczekiwana jest również informacja dotycząca zapowiedzianej w Polskim Ładzie subwencji inwestycyjnej, jednak pojawiają się obawy na ile zaproponowane rozwiązania będą adekwatne do sytuacji, która panuje w poszczególnych jednostkach samorządu terytorialnego.
