Wojewoda: wprowadzająca w błąd data wejścia w życie aktu prawa miejscowego skutkuje jego nieważnością. Ta konkluzja płynąca z rozstrzygnięcia nadzorczego wydanego w ostatnim czasie przez Wojewodę Podlaskiego, potwierdza ogólną prawdę - niektóre uchybienia są uchybieniami drobnymi tylko z pozoru. W rzeczywistości prowadzą natomiast do skutków niemożliwych do zaakceptowania w demokratycznym państwie prawnym.
W tym przypadku błąd organu powiatu polegał na niejednoznacznym określeniu czasu wejścia w życie aktu prawa miejscowego - uchwały w sprawie regulaminu wynagradzania nauczycieli szkół i placówek prowadzonych przez powiat. Uchwała podjęta na podstawie upoważnienia ustawowego zawartego w art. 30 ust. 6 Karty Nauczyciela przewidywała jej wejście w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia aktu w dzienniku urzędowym województwa, przy jednoczesnym zastrzeżeniu mocy obowiązującej regulaminu od 1 stycznia nowego roku. Terminy te nie pokrywały się ze sobą, tworząc wątpliwości co do tego, od kiedy regulacje uchwały będzie można uznać za źródło prawa powszechnie obowiązującego na terenie powiatu.
Wojewoda zwrócił w tym miejscu uwagę na niezgodność zapisów uchwały z przepisami ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych, a konkretnie z art. 4 ust. 1 stanowiącym o wejściu aktów prawa w życie po upływie czternastu dni od dnia ogłoszenia (o ile nie zastrzeżono terminu dłuższego). Taki zapis ustawowy jasno mówi o tym, kiedy dana uchwała staje się obowiązującym źródłem prawa i nie pozwala na kwestionowanie tej zasady. Oczywiście pozostaje także kwestia dopuszczalnego w świetle tego przepisu ustalenia dłuższego terminu. I rzeczywiście, mając to na uwadze, możliwym jest określenie terminu wejścia aktu w życie w takim czasie, by chociażby pokrył się on z początkiem roku kalendarzowego.
Niedopuszczalne jest natomiast opisywanie terminu wejścia w życie w sposób niejednoznaczny. W opisywanej sprawie, zapoznanie się z treścią uchwały nie pozwalało z całą pewnością stwierdzić, kiedy uchwała stanie się źródłem prawa miejscowego. Takie działanie nie mogło zostać zaakceptowane, gdyż precyzja w tym zakresie jest niezbędna dla realizowania założeń i celów demokratycznego państwa prawnego, a brak pewności co do obowiązywania lub nieobowiązywania danego aktu prawa, z istotą takiego państwa ewidentnie się kłóci.
Wojewoda przywołał w tym miejscu wyroki Sądu Najwyższego i Trybunału Konstytucyjnego, z których jasno wynika, że data wejścia w życia aktu prawa miejscowego nie może budzić wątpliwości, czy też wprowadzać w błąd. Dotyczy to stanowienia prawa na każdym szczeblu, także w jednostkach samorządu terytorialnego. W następstwie, stwierdzenie nieważności uchwały w części, było naturalnym działaniem organu nadzoru.
Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Podlaskiego z 24 stycznia 2025 r. (sygn. NK-II.4131.18.2025.DM)
