Przedstawiciele regionalnych stowarzyszeń jednostek samorządu terytorialnego przyjęli stanowisko w sprawie przyszłości rozwoju obszarów wiejskich w Polsce po 2023 roku. Z niepokojem odnoszą się w nim do planów Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi dotyczących przyszłości obszarów wiejskich.
OPOS zwraca uwagę, że projekt Planu Strategicznego Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027, mocno ogranicza wsparcie dla przedsięwzięć z zakresu II filaru WPR, czyli rozwoju obszarów wiejskich. W stanowisku podkreślone jest, że to właśnie te przedsięwzięcia bezpośrednio i w największym stopniu wpływają na standard i jakość życia mieszkańców.
Porozumienie w pełni popiera postulowaną przez wiele środowisk i podmiotów funkcjonujących na obszarach wiejskich konieczność przemodelowania zakresu wsparcia w ramach przyszłego Planu Strategicznego WPR w kierunku wsparcia również dla inwestycji w podstawową infrastrukturę dostępu do usług publicznych, a także wzmocnienia finansowego całego II filaru przyszłej WPR. Zwrócono jednak uwagę na konieczność realizacji krajowej polityki wsparcia obszarów wiejskich, która zapobiegałaby ich marginalizacji względem większych ośrodków miejskich. To z kolei pozwoliłoby na wielofunkcyjny i zrównoważony rozwój i dobrą przyszłość dla mieszkańców.
Odniesiono się też do zapowiadanego kilka lat temu tzw. „Paktu dla wsi”, który mimo obiecujących zapowiedzi jak dotąd nie zaistniał w praktyce poza sferą planów.
Nawiązując do Planu Strategicznego dla WPR na lata 2023-2027, OPOS zwrócił uwagę na brak wystarczających propozycji wsparcia ze środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich dla inwestycji z zakresu podstawowej, lokalnej infrastruktury publicznej, ze szczególnym uwzględnieniem infrastruktury technicznej. Zdaniem OPOS może to w praktyce oznaczać brak możliwości pozyskiwania przez małe i średnie gminy środków na budowę/przebudowę dróg lokalnych, rozbudowę sieci wodno-kanalizacyjnych, kształtowanie przestrzeni publicznych czy poprawę dostępu do internetu szerokopasmowego. „Odsyłanie możliwości finansowania tego rodzaju inwestycji do interwencji regionalnych programów operacyjnych Polityki Spójności może okazać się działaniem jedynie pozornym” – czytamy w stanowisku.
W ocenie OPOS, istotne zmiany prawne wprowadzone w ciągu ostatnich lat i wynikające z nich nowe, trudne dla samorządów uwarunkowania, skutkują zmianą struktury dochodów i rosnących wydatków w samorządach, które ograniczają pulę środków możliwych do przeznaczenia na inwestycje lokalne. W przeciwnym razie wiele samorządów z powodzeniem realizowałoby inwestycje w zakresie podstawowej infrastruktury gwarantującej dostęp do usług publicznych w dużej mierze ze środków własnych.
Niepokoi także plan mocnej redukcji alokacji na działanie LEADER/RLKS, w stosunku do okresu programowania 2014-2020. Jak podkreślają przedstawiciele OPOS: „w tym kontekście ograniczenie środków finansowych w II filarze WPR będzie miało bezpośredni wpływ na zahamowanie rozwoju przedsiębiorczości na terenach wiejskich”. Zdaniem OPOS tylko istotne zwiększenie proponowanej aktualnie puli środków pozwoli dalej realnie kontynuować dorobek podejścia LEADER, wzmacniającego jego dotychczasowe efekty z istotną korzyścią dla dalszej poprawy jakości życia na obszarach wiejskich w Polsce.
