Unijna sieć obszarów chronionych Natura 2000 powiększyła się o prawie 18 800 km², w tym istotną część obszarów morskich obejmujących 17 000 km², co zwiększy ochronę wielu zagrożonych gatunków morskich. - Natura 2000 jest obecnie jednym z najskuteczniejszych narzędzi przeciwdziałania utracie różnorodności biologicznej, jakimi dysponujemy w Europie – przypomina komisarz Janez Potočnik.
Natura 2000 obejmuje teraz prawie 18 proc. obszarów lądowych UE i ponad 145 tys. km² obszarów morskich. Główne kraje, których dotyczy to ostatnie rozszerzenie sieci to Wielka Brytania, Francja, Belgia, Grecja, Cypr, Węgry, Litwa i Włochy. Sieć Natura 2000 stanowi zasadniczy element walki o zachowanie różnorodności biologicznej i zabezpieczenie funkcji ekosystemów w Europie.
- Sieć Natura 2000 jest obecnie jednym z najskuteczniejszych narzędzi przeciwdziałania utracie różnorodności biologicznej, jakimi dysponujemy w Europie. Odgrywa ona także kluczową rolę w strategii służącej ochronie naszego dziedzictwa naturalnego. Szczególnie cieszy mnie poprawa ochrony europejskich mórz: ochrona europejskiego środowiska morskiego i jego wyjątkowych cech nigdy wcześniej nie była aż tak ważna – powiedział Janez Potočnik, komisarz UE ds. środowiska.
Natura 2000 to rozbudowana sieć obszarów ochrony przyrody, która powstała, aby zagwarantować przetrwanie najcenniejszych i najbardziej zagrożonych gatunków i siedlisk w Europie. Sieć ta obejmuje około 26 tys. obszarów. Najnowsze jej rozszerzenie wzbogaciło ją o 166 nowych obszarów o powierzchni równej prawie 18 800 km². Ponad 90 proc. dodanego obszaru to obszary morskie (17 000 km ²), głównie w Wielkiej Brytanii, lecz także we Francji, Belgii, Grecji, na Cyprze i we Włoszech.
Nowe obszary morskie będą stanowić ważne schronienie dla wielu z najrzadszych i najbardziej zagrożonych gatunków w Europie. W Atlantyku obszary dodane przez Wielką Brytanię obejmują 9 zimnowodnych raf koralowych, w tym rafy w pobliżu wyspy Rockall, które są kluczowymi obszarami różnorodności biologicznej i na których żyją koralowce, kikutnice oraz wiele innych, jeszcze nienazwanych gatunków. W Morzu Śródziemnym nowe obszary zwiększą ochronę typowych gatunków, takich jak żółw zielony (Chelonia mydas), żółw morski karetta (Caretta caretta) oraz foka z gatunku mniszek śródziemnomorskich (Monachus monachus), które odgrywają kluczową rolę w zamieszkiwanych przez nie ekosystemach.
Rozszerzenie obszarów zwiększy również ochronę szeregu cennych siedlisk lądowych, w tym torfowisk na Litwie, solnisk na Węgrzech oraz, będących siedzibą wielu gatunków, kredowych zbiorowisk trawiastych we Włoszech i na Cyprze.
Dzisiejsze przyjęcie tych decyzji przez Komisję stanowi ważny krok w kierunku zakończenia tworzenia sieci Natura 2000 do 2012 r., będącego kluczowym działaniem wśród serii propozycji przyjętych przez Komisję w bieżącym roku w ramach nowej strategii UE w zakresie różnorodności biologicznej.
Informacje ogólne
Natura 2000 jest siecią obszarów chronionych, składających się z specjalnych obszarów ochrony ustanowionych na mocy dyrektywy siedliskowej i obszarów specjalnej ochrony ustanowionych na mocy dyrektywy ptasiej. Natura 2000 nie jest sztywnym gorsetem. Na obszarach należących do sieci nadal można prowadzić taką działalność jak rolnictwo, turystyka, leśnictwo i rekreacja, jeżeli ma ona zrównoważony charakter i pozostaje w harmonii ze środowiskiem naturalnym.
Państwa członkowskie wybierają swoje obszary sieci Natura 2000 na podstawie dyrektywy siedliskowej w porozumieniu z Komisją, która następnie uznaje je oficjalnie za „tereny mające znaczenie dla Wspólnoty", tak jak stało się to w dniu dzisiejszym. Procedura ta potwierdza formalny status obszarów oraz jest podstawą zobowiązania do ich ochrony. Państwa członkowskie następnie mają sześć lat na wprowadzenie koniecznych środków zarządzania i wyznaczenie terenów stanowiących specjalne obszary ochrony.
Najnowsze rozszerzenie sieci dotyczy piętnastu państw członkowskich i powiększa liczbę „terenów mających znaczenie dla Wspólnoty" o 166 obszarów. Obejmuje ono sześć regionów biogeograficznych – alpejski, atlantycki, borealny, kontynentalny, śródziemnomorski i panoński.
Nowe obszary chronione są bardzo zróżnicowane: obejmują bogate w kwiaty łąki, systemy jaskiń a nawet laguny. Dziewięć wyodrębnionych biogeograficznych regionów sieci odzwierciedla bogactwo UE pod względem różnorodności biologicznej.
Różnorodność biologiczna – rozumiana jako ograniczony zasób, jakim jest różnorodność form życia na ziemi – jest w niebezpieczeństwie. W wyniku działalności człowieka gatunki giną na niespotykaną dotychczas skalę, co przynosi nieodwracalne skutki. Unia Europejska walczy z tym zjawiskiem i niedawno wyznaczyła sobie nowy cel, który polega na powstrzymaniu procesu utraty różnorodności biologicznej w Europie do 2020 r., ochronie funkcji ekosystemów np. zapylania (oraz przywróceniu funkcji, które uległy pogorszeniu), a także na zwiększeniu wkładu UE w odwrócenie procesu utraty różnorodności biologicznej na świecie. Sieć Natura 2000 stanowi jeden z najważniejszych instrumentów w tym kontekście.
Źródło: Komisja Europejska
