Administracja rządowa coraz częściej stosuje klauzule społeczne w zamówieniach publicznych. Spośród 473 zmawiających, którzy  przesłali informacje do Urzędu Zamówień Publicznych, 395 udzieliło w 2016 r. zamówień publicznych z klauzulami społecznymi.

Mówiono o tym podczas konferencji . „Aspekty społeczne w zamówieniach publicznych udzielanych przez administrację rządową” , która odbyła się 20 października br. w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Zorganizowały ją wspólnie: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów oraz Urząd Zamówień Publicznych.

Jak podawała Beata Kempa, szefowa KPRM, zamówienia publiczne są jednym ze środków realizacji celów polityki społecznej. Umożliwiają one np. integrację osób zagrożonych wykluczeniem społecznym oraz zatrudnienie osób realizujących zamówienia publiczne na podstawie stosunku pracy. Poskreślała też znaczenie spółdzielni socjalnych, samorządów i organizacji społecznych.

Małgorzata Stręciwilk, prezes Urzędu Zamówień Publicznych przypomniała o ubiegłorocznej nowelizacji ustawy o zamówieniach publicznych, która umożliwia realizowanie polityki społecznej. I tak, klauzuli społecznej dotyczącej zatrudnienia na podstawie umowy o pracę nadano obowiązkowy charakter. Rozszerzony został zakres podmiotowy jednostek mogących ubiegać się o zamówienia zastrzeżone, przy jednoczesnym złagodzeniu wymogu dotyczącego poziomu zatrudnienia osób z określonych grup społecznie marginalizowanych.

Zarówno Beata Kempa, jak i Małgorzata Stręciwilk zwracały uwagę na konieczność wzmożonej edukacji i podnoszenia świadomości zamawiających w zakresie zamówień społecznych. Jako przykład dlaczego warto edukować, prezes UZP podała zamówienie zastrzeżone, w którym zamawiający zgodził się na nieograniczone podwykonawstwo. Przetargi społeczne nie powinny np.  wywoływać obawy JST  przed kontrolami, np. ze strony regionalnych izb obrachunkowych.

Karol Szmaj, dyrektor Centrum Oceny Administracji w KPRM omówił przyjęte przez Radę Ministrów w marcu 2017 r. „Zalecenia w sprawie uwzględniania przez administrację rządową aspektów społecznych w zamówieniach publicznych”. Zgodnie z nimi wszyscy kierownicy jednostek administracji rządowej mają obowiązek uwzględniania aspektów społecznych, w tym w szczególności klauzul społecznych, w możliwie jak najszerszym zakresie oraz w jak największej liczbie postępowań o udzielenie zamówienia publicznego.

Z zaleceniami można zapoznać się tutaj.

Natomiast Magdalena Olejarz, dyrektor Departamentu Unii Europejskiej i Współpracy Międzynarodowej w Urzędzie Zamówień Publicznych przedstawiła wyniki monitoringu stosowania Zaleceń Rady Ministrów przez administrację rządową za rok 2016.

Są one dostępne tutaj.

Na podstawie informacji przekazanych przez 473 podmioty administracji rządowej ustalono, iż 395 zamawiających udzieliło w 2016 r. zamówień publicznych z klauzulami społecznymi. Klauzule społeczne zostały ujęte w 1855 zamówieniach publicznych, których łączna wartość wyniosła 2.104.553.254,71 zł (bez podatku od towarów i usług). Porównując dane z dwóch ostatnich lat, odnotowano znaczny wzrost liczby i wartości społecznych zamówień publicznych udzielonych przez jednostki administracji rządowej (dla porównania w 2015 r. udzielono 438 społecznych zamówień publicznych o wartości 736.773.691,63 zł).

Najczęściej stosowanym przez zamawiających z administracji rządowej instrumentem o charakterze społecznym był wymóg zatrudnienia przy realizacji zamówienia na podstawie umowy o pracę, co głównie wynika z obowiązkowego charakteru przepisu wprowadzonego nowelizacją prawa zamówień publicznych z 2016 r. Taką klauzulę społeczną zastosowano w 1571 zamówieniach publicznych udzielonych w 2016 r. o łącznej wartości 1.578.412.987,15 zł. Dla porównania w 2015 r. udzielono 305 zamówień publicznych z klauzulą dotyczącą zatrudnienia na podstawie kodeksu pracy o wartości 540.650.002,13 zł.

Podczas spotkania przedstawiono także przykłady, jak administracja może stosować klauzule społeczne w zamówieniach publicznych. Mówili o nich Przemysław Szelerski, zastępca dyrektora Biura Logistyki w Ministerstwie Finansów; Sławomir Król, dyrektor Biura Obsługi Informatycznej Wielkopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Poznaniu i Mariola Kabacińska, Kierownik Oddziału Administracyjnego i Zamówień Publicznych Wielkopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Poznaniu.

Podczas konferencji zauważano, że choć klauzule społeczne są pewnym ograniczeniem w postępowaniu przetargowym, to służą dobremu celowi. Wskazywano na korzyści, jakie mogą przynieść, np. przez to że zmniejszy się w pewnej perspektywie czasu wysokość wypłacanych zasiłków. 

Pokazano także dobre praktyki miasta Brzeziny, które z powodzeniem stosuje klauzule społeczne w przetargach. Opowiadał o tym burmistrz Marcin Pluta.