Celem analizy przedrealizacyjnej jest przede wszystkim udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy zasadnym jest wdrożenia w ramach partnerstwa publiczno – prywatnego ( zwanego dalej PPP) danego przedsięwzięcia. W celu odpowiedzi na powyższe pytanie przedsięwzięcie powinno zostać poddane analizie zarówno pod kątem prawno - organizacyjnym i ekonomicznym, jaki i pod kątem technicznym. W zależności od potrzeb zakres i przedmiot takich analizy powinien być dostosowywany do planowanego przedsięwzięcia.
Odpowiednie podejście do przedsięwzięcia już w fazie przedrealizacyjnej pozwoli na uniknięcie szeregu problemów w przyszłości. Ponadto dogłębna i przekrojowa analiza odpowie wstępnie na bardzo ważne pytanie dotyczące podziału ryzyk w ramach przedsięwzięcia, co z kolei umożliwi oszacowanie wpływu wydatków na przedsięwzięcia ponoszonych przez stronę publiczną na jej poziom zadłużenia.
Analiza winna zatem skupiać się na możliwie pełnym zaprezentowaniu informacji najistotniejszych z punktu widzenia podjęcia decyzji o wdrożeniu danego przedsięwzięcia w formule PPP lub innej. Nie jest jednakże wykluczona sytuacja, w której wyniki analiz wskazywać będą na brak możliwości nawiązania współpracy w ww. formule, bądź efektywności finansowa przedsięwzięcia będzie zbyt mała, aby zainteresować stronę prywatną w dostatecznym stopniu. W takiej sytuacji rekomendowanym rozwiązaniem wydaje się być ponowne rozpatrzenie tradycyjnej metody realizacji przedsięwzięcia (tj. samodzielnie przez podmiot publiczny) lub też rewizja jego założeń (np. odnośnie zakresu przedsięwzięcia).
Analizy powinny odpowiedzieć na pytanie, dlaczego w konkretnym przedsięwzięciu zakwalifikowanym wstępnie jako możliwe do wdrożenia w formule PPP podmiot publiczny angażuje się we współpracę, a nie realizuje danego zadania samodzielnie. Celem analizy jest również wybór najlepszej z punktu widzenia interesu publicznego formy PPP, która optymalnie wpisującej się w założenia podmiotu publicznego uzasadniające podjęcie tego typu współpracy. Analiza przedrealizacyjna pozwala na odpowiedź, czy w ogóle warto zastosować w konkretnym przypadku PPP oraz jaki model współpracy jest najlepszy do osiągnięcia celów stawianych danemu przedsięwzięciu.
Obecnie jednak, mimo braku formalnych zaleceń co do przeprowadzenia przedsięwzięcia w samej ustawie o PPP, a także braku zakresu i metodologii takiej analizy, trudno wyobrazić sobie uzasadnione merytorycznie wdrożenie przedsięwzięcia i wypracowanie kryteriów oceny ofert na etapie przetargu. Podmioty realizujące przedsięwzięcia hybrydowe muszą jednak uwzględnić omówione w niniejszej publikacji wytyczne właściwych instytucji zarządzających środkami UE, co do przygotowania analitycznego tego typu projektów. Analizy przedrealizacyjne pozwalają ocenić, jaki sposób realizacji konkretnego przedsięwzięcia jest sensowny z punktu widzenia władz.
Pomagają one również w wyborze formy optymalnej, a gdy okazuje się, że PPP nie jest wariantem optymalnym, pozwalają wybrać samodzielną drogę możliwą do realizacji przez podmiot publiczny. Nawet w sytuacji, gdy w wyniku przeprowadzonych analiz władze ostatecznie nie zdecydują się na skorzystanie z wariantu PPP, refleksja na temat zasadności przeprowadzenia przedsięwzięcia, jego ram technicznych, finansowych, ekonomicznych i prawnych sprzyja gospodarności działania strony prywatnej i pozwala na zminimalizowanie ryzyka politycznego i kontrolnego realizacji inwestycji publicznych. Zakres analiz zależny będzie od skali technicznej, uwarunkowań prawnych, wielkości i formy wkładu własnego, a przede wszystkim formy wynagrodzenia strony prywatnej. Uzasadnieniem przeprowadzenia analizy badającej zasadność realizacji konkretnego projektu będzie w razie występowania płatności z budżetu również konieczność zbadania, jakiego rodzaju ryzyka występują w kontrakcie i jak ich rozkład wpłynie na wieloletnie plany finansowe wdrażających je podmiotów [Bartosz Korbus ,Partnerstwo publiczno-prywatne. Realizacja zadań samorządu lokalnego z partnerem prywatnym, Wraszawa 2016 str. 70-74].
Wyniki analiz pozwolą nie tylko podjąć decyzję o wdrożeniu PPP, ale także pozwolą ukształtować umowę o PPP, kryteria wyboru partnera, a ostatecznie kryteria oceny efektywności zachowań partnera prywatnego w trakcie realizacji kontraktu i na etapie zakończenia współpracy. Należy pamiętać, ze analizy przedrealizacyjne są z konieczności oparte na założeniach przyjmowanych często bez pewności, czy są zupełnie spójne z rzeczywistością (kosztorys, analiza przyszłych dochodów itp.). Analizy muszą poprzedzać wdrożenie przedsięwzięcia, ale dopiero po zamknięciu całego cyklu projektu możliwa będzie ostateczna ocena, czy pierwotnie przyjęte założenia zasadności wdrożenia projektu PPP okazały się zasadne. Zakres analiz będzie różny zależnie od struktury ekonomicznej współpracy, a także w zależności od rodzaju zadań publicznych i konkretnych uwarunkowań technicznych analizowanego przedsięwzięcia [Bartosz Korbus ,Partnerstwo publiczno-prywatne. Realizacja zadań samorządu lokalnego z partnerem prywatnym, Wraszawa 2016 str. 70-74].
Magdalena Wojciechowska - Prezes Zarządu Ingenis sp. z o.o., Koordynator projektów PPP
