W dniach od 10 do 12 czerwca br. w Świdnicy odbyło się jedno z największych w Polsce spotkań samorządowców, ludzi nauki, biznesu i przedstawicieli organizacji pozarządowych z całego kraju. Tegoroczna, V edycja Ogólnopolskiego Kongresu Regionów została zorganizowana pod hasłem „Przywództwo, odpowiedzialność, kreatywność”. Patronat honorowy nad tym wydarzeniem sprawował Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Bronisław Komorowski. Honorowym partnerem merytorycznym była Komisja Europejska, a partnerami merytorycznymi: Związek Powiatów Polskich, Związek Miast Polskich oraz Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej.

Kongres Regionów w Świdnicy to największe w Polsce spotkanie samorządowców, ludzi nauki, biznesu i przedstawicieli organizacji pozarządowych z całego kraju. W trakcie trzech dni kongresowych odbywa się kilkadziesiąt paneli dyskusyjnych i sesji plenarnych.

Gościem specjalnym V Kongresu Regionów był Rudolph Giuliani – legendarny burmistrz Nowego Jorku, który w spektakularny sposób zmienił oblicze jednej z największych metropolii świata. Swoimi doświadczeniami i przemyśleniami podzielił się z uczestnikami Kongresu. Wykład Rudolpha W. Giulianiego to przede wszystkim historia tego, jak stał się znanym przywódcą, z wieloma barwnymi historiami kształtującymi jego styl oraz wiele porad, jak być skutecznym, szczególnie w trudnych okolicznościach. Opowiadał o tym, jak udało mu się przejąć kontrolę, zostać przywódcą i uświadomić nowojorczykom, że pod jego rządami, są w dobrych rękach.
Jest autorem książki „Przywództwo”, którą jeden z popularnych amerykańskich magazynów zrecenzował krótko słowami: „Skuteczne porady mistrza zarządzania. Giuliani ponownie pokazuje dlaczego ma miliony wielbicieli.”

To nie jedyny międzynarodowy akcent Kongresu. Również dla samorządów istotny jest kontekst wydarzeń na Ukrainie, dlatego organizatorzy zaprosili do udziału w Kongresie mera Iwano-Frankowska (d. Stanisławowa).

Podczas tego wydarzenia nie zabrakło także aktywnego współuczestnictwa Związku Powiatów Polskich, który zorganizował dwa panele dyskusyjne, a w pięciu kolejnych brał czynny współudział.

Muzeum - instytucją o szczególnym znaczeniu

W pierwszym z nich zatytułowanym "Muzeum i Samorząd Terytorialny” głos zabrały tak znamienite osoby jak: sędzia Jerzy Stępień; dr hab. Michał Wozniak; prof. Dorota Folga-Januszewska; dr Elżbieta Hibner; Paweł Jaskanis; Michał Niezabitowski; Janusz Czarski; Andrzej Porawski. Moderatorem dyskusji był: Waldemar Rataj.

Panel ten kontynuje serię "Konferencji: Muzeum i Samorząd Terytorialny" jest miejscem stałych forum wymiany myśli i doświadczeń między przedstawicielami instytucji, zainteresowanych rozwojem muzeów i muzealnictwa, a działa od 2013 roku.
Działalność ta na trwałe  wpisała się w prace programowe nad Strategią Rozwoju Muzealnictwa, które organizowane są pod kierunkiem Narodowego Instytutu Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów.
Według intencji inicjatorów, wśród których jest Polski Komitet Narodowy ICOM, Związek Powiatów Polskich oraz Związek Miast Polskich,  Konferencja ma być forum wymiany doświadczeń, a także debaty i pracy programowej nad systemowymi rozwiązaniami dotyczącymi kwestii funkcjonowania i rozwoju muzeów oraz muzealnictwa, zwłaszcza w odniesieniu do wspólnoty lokalnej i rozwoju regionalnego. Podkreśla się istotną rolę muzeów dla integracji i rozwoju wspólnoty lokalnej – w szczególności powiatowej. Zwraca się uwagę na funkcje kulturotwórcze i edukacyjne muzeów.

Uczestnicy panelu podnosili fakt, że muzea i jednostki samorządu terytorialnego łączy coś więcej niż prosty związek powinności, w którym wspólnota (samorząd) ma zobowiązania wobec instytucji muzealnej i realizuje je poprzez udzielanie wsparcia finansowego, a muzeum, przez poszerzanie swojej oferty działa na rzecz zwiększenia potencjału kulturotwórczego, turystycznego czy ekonomicznego gminy, powiatu czy województwa. Mówili o tym, że najważniejsza jest tu wspólnota celów, która realizowana może być efektywnie tylko w ramach lokalnej lub regionalnej strategii kultury pamięci.

Zdaniem zaproszonych ekspetów muzeum  jawi się zatem jako instytucja szczególna, autentyczne centrum integracji, które nie może zamykać się w sobie, koncentrować się wyłącznie na pracy wokół zbiorów. Zbiory i potencjał kulturotwórczy muzeum muszą promieniować na wspólnotę lokalną i ją odnawiać.

Bezpłatne poradnictwo prawne - quo vadis

Drugi z paneli organizowanych przez ZPP zatytułowany był “Bezpłatne poradnictwo prawne i obywatelskie – zbędny wydatek, czy ważna usługa dla obywateli”, a udział w nim wzięli: Kamil Bobek (MPiPS); Marta Chydrasińska (MPiPS); dr Jan Winczorek (Instytut Prawa i Społeczeństwa); Grzegorz Kubalski (ZPP). Moderatorem dyskusji był: Marek Wójcik.

Uczestnicy tego panelu mówili o tym jak powiększający się stopień skomplikowania życia społecznego sprawia, że współczesne państwo nie powinno funkcjonować bez dobrze zorganizowanego, kompleksowego systemu poradnictwa prawnego i obywatelskiego. Niestety Polska do dnia dzisiejszego nie doczekała się takiego systemu, mimo wielu prób podejmowanych w tym celu na przestrzeni ostatnich lat. W efekcie poradnictwo prawne i obywatelskie nadal pozostaje w dużej mierze efektem lokalnego zaangażowania społecznego czy też wąskiego, branżowego wsparcia przez poszczególne organy administracji publicznej lub samorządów zawodowych, a nie usługą społeczną gwarantowaną przez państwo. W ramach panelu zastanowimy się w jaki sposób sytuację tę można poprawić.

Podkreślali także, że należy przy tym mieć świadomość, że brak systemu poradnictwa prawnego i obywatelskiego ma bezpośredni wpływ na funkcjonowanie państwa. Nieudzielenie pomocy we właściwym momencie nie jest bowiem wyłącznie problemem indywidualnym – może prowadzić np. do konieczności późniejszego udzielania wsparcia z zakresu pomocy społecznej, czy też zaangażowania wymiaru sprawiedliwości do rozstrzygania konfliktu, który można było wcześniej łatwo polubownie rozwiązać.

Dyskusja na ten temat była szczególnie uzasadniona w świetle faktu, że na ukończeniu jest obecnie projekt systemowy „Opracowanie kompleksowych i trwałych mechanizmów wsparcia dla poradnictwa prawnego i obywatelskiego w Polsce”, w ramach którego opracowano wiele dokumentów ułatwiających opracowanie odpowiedniej polityki publicznej – w tym: diagnozę obecnego stanu poradnictwa, przegląd rozwiązań zagranicznych i wskazanie możliwych modeli bezpłatnego poradnictwa prawnego i obywatelskiego.

Dyskusja także o innych sprawach

Przedstawiciele Związku bronili i przedstawiali wizję samorządów powiatowych także w pięciu innych panelach zatytułowanych: “Zamówienia publiczne – planowane zmiany w prawie. Czy potrzebne są nowe regulacje?”, gdzie głos zabierała m.in. Bernadeta Skóbel; “Czy samorządy mają politykę kulturalną? Budowanie kapitału społecznego” - z udziałem m.in. Rudolfa Borusiewicza; “Walka z korupcją – przejrzystość funkcjonowania jst, wielostopniowość kontroli” - Bernadeta Skóbel; “Deficyty aktywności obywatelskiej - jak zwiększyć zaangażowanie społeczne w rozwój jst: budżet obywatelski, nowe elementy demokracji bezpośredniej, inicjatywy uchwałodawcze i referendalne” - Rudolf Borusiewicz; “Instrumenty finansowania JST” - Marek Wójcik.

Liderzy Polskich Samorządów

Dobry Polski Samorząd to honorowy tytuł jaki otrzymali zwycięzcy Rankingu Gmin i Powiatów prowadzonego przez Związek Powiatów Polskich. Uroczystość wręczenia nagród laureatom rankingów prowadzonych przez ZPP odbyła się podczas ostatniego dnia Kongresu Regionów w Świdnicy. Galę finałową uświetnił występ dwóch gości, tj. Pana Olgierda Dziekońskiego, Sekretarza Stanu w Kancelarii Prezydenta RP oraz Pana Posła Tomasza Makowski, zastępcę Przewodniczącego Sejmowej Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej, którzy w ciepłych słowach powiedzieli o znaczącej roli samorządów lokalnych w strukturze Państwa oraz pogratulowali wszystkim laureatom.

Szczegółową informację dotyczącą tego wydarzenia znajdziecie Państwo TUTAJ.