W ciągu dziesięciu lat członkostwa Polski w UE organizacje pozarządowe zrealizowały dzięki unijnym dotacjom ok. 12,5 tys. projektów o łącznej wartości ponad 10 mld zł. Z tych pieniędzy skorzystała stosunkowo niewielka liczba fundacji i stowarzyszeń – około 12 procent z 80 tysięcy wszystkich zarejestrowanych organizacji.
W pierwszym okresie programowania, w latach 2004-06, organizacje zrealizowały 1 450 projektów o łącznej wartości ok. 1,2 mld zł. W latach 2004-06 o pozyskanie funduszy unijnych aplikowało 7% fundacji i stowarzyszeń, ale tylko ok. 720 z nich uzyskało dotacje na realizację swoich działań.
W kolejnej perspektywie budżetowej, zapoczątkowanej w 2007 roku, organizacje podpisały umowy na realizację ponad 11 tys. projektów o łącznej wartości blisko 9 mld zł. To oznacza, że niespełna 2% zakontraktowanych środków trafiło (lub wkrótce trafi) do organizacji pozarządowych. Przeciętna wartość projektów zakontraktowanych przez organizacje pozarządowe od początku 2007 roku do końca marca 2014 wyniosła ok. 811 tys. zł.
Środki unijne zajmują ważne miejsce w budżetach tylko niewielkiej części fundacji i stowarzyszeń. Ostatnie badania Stowarzyszenia Klon/Jawor wskazują, że w 2011 roku środki Unii Europejskiej stanowiły źródło przychodu 12% organizacji. We wcześniejszych latach z funduszy strukturalnych korzystało jeszcze mniej fundacji i stowarzyszeń: w 2007 roku – 7%, zaś rok po akcesji do UE w 2005 roku – tylko 3%.
Jeśli przyjrzeć się, jaki był udział środków europejskich w całości przychodów trzeciego sektora, widać niewielką poprawę w ciągu kilku lat po akcesji. W 2005 roku fundusze strukturalne stanowiły zaledwie 3% przychodów sektora, w 2007 roku – 9%, w 2009 roku – 6%, zaś w 2011 roku fundusze strukturalne i programy Komisji Europejskiej liczone łącznie – 12%.
90% projektów realizowanych od 2007 roku ze środków europejskim przez fundacje i stowarzyszenia dotyczy rozwoju kapitału ludzkiego. To rozmaite działania związane z przeciwdziałaniem bezrobociu, szeroko rozumianą edukacją i aktywizacją zawodową.
W ujęciu regionalnym zdecydowanym liderem jest Mazowsze. Do końca 2013 roku fundacje i stowarzyszenia z województwa mazowieckiego podpisały umowy na realizację projektów o łącznej wartości ponad 1,1 mld zł. W Warszawie ma również swoją siedzibę zdecydowanie najwięcej podmiotów trzeciego sektora.
Najmniej funduszy europejskich pozyskały organizacje pozarządowe z województwa lubuskiego i opolskiego – łączna wartość projektów realizowanych przez fundacje i stowarzyszenia z tych regionów wyniosła odpowiednio: 158 i 188 mln zł. Są to zarazem regiony z najmniejszą liczbą zarejestrowanych organizacji pozarządowych.
Źródło: Stowarzyszenie Klon/Jawor
