Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie pochylił się nad kwestią, dopuszczalności zawierania pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego porozumień, dotyczących przekazywania sobie przez te jednostki , środków z naliczonego odpisu na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych względem nauczycieli.
Porozumienia te, miały by polegać, na przekazywaniu przez jednostkę samorządu terytorialnego jako organ prowadzący szkołę, gdzie nauczyciel nabył prawo do emerytury lub renty, odpowiednich środków z Funduszu, na rzecz jednostki samorządu terytorialnego będącej miejscem zamieszkania nauczyciela będącego emerytem lub rencistą.
Z rozwiązaniem takim nie zgodził się organ nadzoru. Jako powody swej decyzji wskazał, że środkami zakładowego funduszu świadczeń socjalnych administruje pracodawca, a pracodawcą nauczycieli są szkoły w których są zatrudnieni, a w imieniu szkół działają ich dyrektorzy. Zakład pracy obowiązany jest objąć opieką socjalną takiego emeryta i rencistę, dla którego ten zakład pracy był ostatnim miejscem pracy przed przejściem na emeryturę lub rentę i to niezależnie od tego, czy odszedł z niego na emeryturę lub rentę po raz pierwszy, czy też „ponownie" (uchwała SN z dnia 15 listopada 1991 r. I PZP 56/91 OSN 1992/4 poz. 63). Orzeczenie to odnosi się do emerytów i rencistów, dla których szkoła była ostatnim miejscem zatrudnienia przed przejściem na emeryturę lub rentę. Natomiast w przypadku likwidacji szkoły organ prowadzący szkołę jest obowiązany wskazać inną szkołę, w której będzie naliczany odpis na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych na nauczycieli emerytów i rencistów zlikwidowanej szkoły (art. 53 Karty Nauczyciela). Tak więc tylko w przypadku likwidacji szkoły jednostka samorządu terytorialnego (organ prowadzący szkołę), a w jej imieniu wójt, burmistrz (prezydent miasta), zarząd powiatu, zarząd województwa (art. 91d pkt 2 KN) może wskazać inną szkołę, w której będzie naliczany odpis na zakładowy fundusz świadczeń socjalny na nauczycieli emerytów i rencistów. Przepis ten ma zapobiegać przypadkom pozostawienia nauczycieli emerytów i rencistów bez pomocy socjalnej w razie likwidacji ich ostatniego zakładu pracy. Natomiast brak jest podstaw, aby prowadzące jednostki samorządu terytorialnego zawierały w tym przypadku porozumienia. Środki subwencji, służące finansowaniu odpisów na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych nauczycieli, w tym emerytów i rencistów, ujęte w budżecie danej jednostki samorządu terytorialnego, pozostają w dyspozycji danego dyrektora szkoły - kierownika jednostki organizacyjnej jednostki samorządu terytorialnego. Jeżeli dyrektor zawrze umowę z innym pracodawcą w przedmiocie wspólnej działalności socjalnej, to wówczas do niego będzie należała również decyzja w przedmiocie przekazania tych środków do innego pracodawcy tj. rachunek działającego u niego zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (art. 9 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych).
Sąd podziela stanowisko organu nadzoru. Względna swoboda jednostek samorządu terytorialnego zawierania między sobą porozumień (a co za tym idzie - swoboda podejmowania uchwał o wyrażeniu zgody na zawieranie porozumień) jest generalnie limitowana kompetencjami organów tych jednostek. Organ ten trafnie wskazuje również na możliwość współdziałania pracodawców i możliwość przekazywania przez nich środków w trybie art. 8 ustawy o zfśs. Wyraźne wskazanie możliwości umownego regulowania rozliczeń finansowych oznacza, że i w tym zakresie nie ma ani potrzeby angażowania jednostki samorządu terytorialnego i jej budżetu, ani organy jednostek samorządu terytorialnego nie mają niezbędnych kompetencji. Środki subwencji, służące finansowaniu odpisów na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych nauczycieli, w tym emerytów i rencistów, ujęte w budżecie danej jednostki samorządu terytorialnego, pozostają w dyspozycji danego dyrektora szkoły - kierownika jednostki organizacyjnej jednostki samorządu terytorialnego. Jeżeli dyrektor zawrze umowę z innym pracodawcą w przedmiocie wspólnej działalności socjalnej, to wówczas do niego będzie należała również decyzja w przedmiocie przekazania tych środków do innego pracodawcy tj. rachunek działającego u niego zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (art. 9 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych).
Źródło: CBOSA
