W ekspertyzie prawnej w sprawie systemu wsparcia partycypacji publicznej w Polsce, przygotowanej przez Instytut Spraw Publicznych, wśród rekomendacji znalazło się wprowadzenie nowego zadania własnego dla JST. Ekspertyza powstała na potrzeby tzw. zielonej księgi wsparcia partycypacji publicznej w Polsce. Przedstawiono ja na spotkaniu w resorcie infrastruktury i rozwoju regionalnego 3 grudnia.

 Katalog zmian

Rekomendacje ekspertyzy zawierają:

• Wprowadzenie do zawartych w ustawach ustrojowych katalogów zadań własnych poszczególnych jednostek samorządowych (art. 7 ustawy o samorządzie gminnym, art. 4 ustawy o samorządzie powiatowym, art. 14 ustawy o samorządzie województwa) zadania polegającego na rozwijaniu i wzmacnianiu mechanizmów i instrumentów partycypacji publicznej w jednostce. Celem takiego zabiegu byłoby podkreślenie znaczenia tego obszaru i „usamodzielnienie” go (co miałoby przede wszystkim walor edukacyjny);
• Wydzielenie w strukturze urzędów jednostek samorządu terytorialnego stanowiska analogicznego do pełnomocnika ds. współpracy z organizacjami pozarządowymi, odpowiedzialnego za rozwijanie i wspieranie mechanizmów partycypacji publicznej w danej jednostce. Wyodrębnienie takiego stanowiska mogłoby być obligatoryjne na poziomie województwa, fakultatywne na niższych szczeblach samorządu terytorialnego:
• Poszerzenia zakresu kompetencji pełnomocników ds. współpracy z organizacjami pozarządowymi;
• Wprowadzenie ustawowego umocowania obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej w jednostkach samorządu terytorialnego;
• Ustawowe uregulowanie obywatelskiego prawa do petycji w jednostkach samorządu terytorialnego;
• Ustawowe uregulowanie ogólnych zasad prowadzenia konsultacji i standardów, jakie powinna spełniać procedura konsultacyjna. Przydatne w tym kontekście byłoby również wskazanie, które z dokumentów podlegają obowiązkowym konsultacjom społecznym;
• W odniesieniu do funduszu sołeckiego – modyfikacja przepisów ustawy w celu równouprawnienia jednostek pomocniczych gmin w możliwości wyodrębniania dla nich funduszu na realizacje określonych „prolokalnych” przedsięwzięć.

Możliwe różne modele

Obecny na spotkaniu tzw. grupy strategicznej projektu „Decydujmy razem”, na której zaprezentowano rekomendacje, wiceminister infrastruktury i rozwoju regionalnego Paweł Orłowski podkreślił, iż istnieją dwa możliwe - alternatywne - podejścia do wsparcia procesu partycypacji. Odgórno-regulacyjny i oddolny, skupiony na organizacjach społecznych. Opowiedział się zdecydowanie jako zwolennik tej drugiej opcji. Podkreślił jednocześnie, iż kwestie ewentualnego uregulowanie kwestii wsparcia partycypacji należy przedyskutować z partnerami samorządowymi na forum Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.

Źródło: dokument ekspertyzy prawnej opracowanej w ramach projektu „Decydujmy razem”, realizowanego przez Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Regionalnego oraz Instytut Spraw Publicznych, Fundację Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych, Centrum Wspierania Aktywności Lokalnej, Fundację Rozwoju Demokracji Lokalnej, Fundację "Fundusz Współpracy", Fundacja Partnerstwo dla Środowiska; przedstawiony uczestnikom tzw. grupy strategicznej projektu.