Sołectwa stanowią bardzo ważne ogniwo w samorządzie lokalnym, a sołtys wybierany w bezpośrednim głosowaniu na zebraniu wiejskim jest liderem społeczności wiejskiej. Ocena jego pracy należy do mieszkańców, co nie przeszkadza, by organizowano konkursy na wyróżniającego się sołtysa.
W Małopolsce organizowany jest corocznie, przez Małopolskie Stowarzyszenie Sołtysów wspólnie z Województwem Małopolskim, konkurs na „Najlepszego Sołtysa Województwa Małopolskiego". Fundatorem nagrody głównej w wysokości 50 tys. zł jest Województwo Małopolskie. Nagroda przeznaczona jest na wsparcie inicjatyw lokalnych w zwycięskim sołectwie. Celem konkursu jest docenienie pracy sołtysa na rzecz lokalnej społeczności oraz upowszechnienie dobrych praktyk zarządzania samorządem. Oceniana jest działalność sołtysa w roku poprzedzającym konkurs. Pod uwagę brane są inwestycje zrealizowane w sołectwie z inicjatywy sołtysa, współpraca z samorządem gminnym i mieszkańcami, a także inicjatywy lokalne podjęte i realizowane przez sołtysa. Zgłoszenia przesyła się do sierpnia.
Najlepszego sołtysa województwa wybiera komisja konkursowa składająca się z członków zarządu Małopolskiego Stowarzyszenia Sołtysów, przedstawiciela Województwa Małopolskiego oraz laureata poprzedniej edycji konkursu. W tym roku rozstrzygnięcie i wręczenie nagród odbędzie się w sołectwie Zelków w gminie Zabierzów, skąd pochodzi ubiegłoroczny Laureat – najlepszy sołtys Małopolski 2011 r. - Andrzej Krawczyk. Doceniono go m.in. za budowę szkoły, kanalizacji, wodociągu, sieci gazowej, dbałość o utrzymanie porządku w Zelkowie. Sołectwo nawiązało także współpracę z jednym z cypryjskich regionów. Sołtys nie zapomina też o kultywowaniu tradycji prowadząc grupę kolędniczą "Herody".
Plebiscyt na Najlepszego Sołtysa organizuje regularnie redakcja Nowin Jeleniogórskich, pod patronatem Dyrektora Dolnośląskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego we Wrocławiu oraz prezesa Dolnośląskiej Izby Rolniczej, którzy są także sponsorami nagród dla zwycięzców. Głosuje się przy pomocy kuponów i sms-ów. Ubiegłoroczny zwycięzca plebiscytu otrzymał nowoczesny ekspres do kawy.
W Województwie Kujawsko-Pomorskim konkurs „Nasz Sołtys 2013" - odbywa się w kilku kategoriach: "Najpopularniejszy Sołtys Województwa Kujawsko-Pomorskiego", „Najpopularniejszy Sołtys Na Obcasach Województwa Kujawsko-Pomorskiego" oraz „Sołtys Roku Województwa Kujawsko-Pomorskiego" i „Najdłużej Urzędujący Sołtys Województwa Kujawsko-Pomorskiego". Organizowany jest przez Zarząd Województwa Kujawsko-Pomorskiego przy wsparciu Starostwa Powiatowego w Bydgoszczy, Gazety Pomorskiej oraz Stowarzyszenia Sołtysów Województwa Kujawsko-Pomorskiego. Kandydata do udziału w konkursie mogą zgłaszać: mieszkańcy sołectwa, rady sołeckie, rady parafialne, a także organizacje pozarządowe, w tym m.in. ochotnicze straże pożarne, koła gospodyń wiejskich, lokalne grupy działania, związki i organizacje rolnicze oraz organy władzy samorządowej.
Plebiscyt na najlepszego sołtysa organizuje także wydawca "Tygodnika Podhalańskiego" - Zakopiańskie Towarzystwo Gospodarcze Sp. z o.o. Po etapie zgłaszania kandydatów wygrywa ten, na którego zostanie oddanych najwięcej głosów. Nagrodą dla Najlepszego Sołtysa 2012 będzie "laptop o wartości do 2000 zł" a wieś, w której jest gospodarzem otrzyma 3000 zł.
Zabawową konwencję przyjmuje Krajowy Turniej Sołtysów, który odbywa się w Wąchocku – miasteczku słynącym z dowcipów o sołtysie, który ma nawet w nim swój pomnik. W tym roku, żeby zdobyć pierwsze miejsce trzeba było wykazać się w wielu nietypowych konkurencjach m.in. w maratonie po pieniądze – zbierając monety w trawie, zwijając asfalt (na szczęście nie ten prawdziwy), rzucając widłami do sąsiada (tylko baloniki) czy tocząc kwadratowe koło. Sołtysem 2013 r. okazał się Artur Lis, sołtys z Domaszowic, który w nagrodę otrzymał skuter i „kwadratowe koło".
Nieważne, czy nagrodą jest ekspres do kawy, laptop czy 50 tys. zł dla sołectwa - ważne, by docenić pracę sołtysów, a plebiscyty w tym bardzo pomagają.
