Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 4 kwietnia 2013 r. uznał, że kompetencje do przyjęcia Program Ochrony Zdrowia Psychicznego w powiecie posiada organ stanowiący. Wcześniej Wojewoda Śląski zakwestionował kompetencje do podjęcia uchwały w tej sprawie przez radę powiatu.
W uzasadnieniu wyroku wskazano, że na gruncie przepisów ustawy o samorządzie gminnym, w związku z przewidzianym w niej domniemaniem właściwości rady gminy we wszystkich sprawach pozostających w zakresie działania gminy, o ile ustawy nie stanowią inaczej (art.18 ust. 1). W odniesieniu do organów gminy nie ma zatem wątpliwości, że w sytuacji gdy ustawa mówi ogólnie o zadaniach samorządu gminy i ustawy nie stanowią inaczej, do rady gminy należy realizowanie wynikających z tych zadań kompetencji, a w odniesieniu do zadań dotyczących ochrony zdrowia psychicznego. Ustawa o samorządzie powiatowym nie zawiera takiego domniemania, przeciwnie, zawiera jedynie przepis ustanawiający zakres wyłącznej właściwości rady powiatu (podobne uregulowanie zawiera też przepis art. 18 ust. 2 ustawy gminnej), nie ma także przepisu który by, podobne jak w gminie dla rady gminy, domniemanie kompetencji ustanawiał na rzecz zarządu powiatu.
Ustalenie który organ powiatu jest właściwy do uchwalenia Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w powiecie wymaga zatem dokonania wykładni. Podstawę takiej wykładni musi stanowić art. 169 Konstytucji RP. Stanowi on, że jednostki samorządu terytorialnego wykonują swoje zadania za pośrednictwem organów stanowiących i wykonawczych. Samorząd danej jednostki obejmuje zatem dwa organy o konstytucyjnie określonych funkcjach: organ stanowiący i organ wykonawczy. Oznacza to, że interpretując przepisy kompetencyjne należy brać pod uwagę charakter badanej kompetencji, stanowiący czy wykonawczy. Uchwalanie programu (planu, strategii) należy niewątpliwie w świetle ustaw samorządowych i innych ustaw do funkcji stanowiących, czyli funkcji rady gminy, rady powiatu i sejmiku województwa. Ustawy z zakresu prawa materialnego najczęściej wprost wskazują organy stanowiące samorządu jako właściwe do uchwalania różnego typu aktów planowania.
Przepis art. 12 pkt 11 ustawy o samorządzie powiatowym stanowi, że do wyłącznej właściwości rady powiatu należy podejmowanie uchwał w innych sprawach zastrzeżonych ustawami do kompetencji rady powiatu. Ustawowe zastrzeżenie określonej kompetencji dla rady powiatu nie ma ściśle określonej postaci. Dla uznania, że dana kompetencja jest zastrzeżona dla rady powiatu wystarczy zatem ogólne wskazanie na "samorząd powiatowy" ("samorząd powiatów" jak w ustawie o ochronie zdrowia psychicznego) i uznanie określonej kompetencji za mieszczącą się w ramach "funkcji stanowiącej". Samo opracowanie projektu aktu planowania niewątpliwie ma charakter kompetencji przynależnej organowi wykonawczemu, podobnie jak późniejsze wykonanie zadań wynikających z aktu planowania.
Źródło: Orzecznictwo NSA
