Gminy, miasta i powiaty mogą zdobyć pieniądze na opracowanie programów rozwojowych obszarów funkcjonalnych. A to one właśnie będą podmiotami polityki spójności 2014-2020, w tym finansowania projektów z funduszy strukturalnych. Warto już dziś opracować strategię i programy sektorowe swojego obszaru, tym bardziej, że można pozyskać na to dofinansowanie.
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego przygotowało dwa źródła, z których łącznie do dyspozycji samorządów jest ok. 60 mln zł. Konkurs na dotacje z Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna został już ogłoszony i trwa do 1 lutego 2013 r. Tu beneficjent może pozyskać do 3 mln zł. Zaś w połowie stycznia MRR ogłosi drugi konkurs - z Funduszu Norweskiego, gdzie do zdobycia dla beneficjenta będzie do 2 mln zł. Z obu źródeł można finansować badania, analizy oraz opracowanie zarówno dokumentów strategicznych programujących rozwój całego obszaru funkcjonalnego, ale także przygotowanie studiów wykonalności, a nawet dokumentacji projektowo-kosztorysowej wybranych przedsięwzięć.
Dlaczego obszary funkcjonalne?
Nowe regulacje europejskiej polityki spójności i polskiej polityki rozwoju wprowadzają nacisk na terytorialny wymiar polityk publicznych. Zakładają przejście w zarządzaniu rozwojem od podejścia sektorowego do zintegrowanego terytorialnie, polegającego na integracji działań różnych podmiotów publicznych wobec terytoriów określonych nie administracyjnie, a funkcjonalnie, charakteryzujących się podobnymi cechami społeczno-gospodarczo-przestrzennymi. To obszary funkcjonalne mają być punktem odniesienia dla interwencji polityk publicznych. Instytucje zarządzające przyszłymi programami operacyjnymi (krajowymi i regionalnymi) wybiorą które z obszarów funkcjonalne będą finansowane z funduszy europejskich 2014-2020.
Co to jest obszar funkcjonalny?
Jest to obszar geograficzny, charekteryzujący się - wspólnymi dla jednostek osadniczych na nim leżących - cechami przestrzennymi i społeczno-gospodarczymi. Samo pojęcie, typy oraz określenie kto jest odpowiedzialny za wyznaczanie funkcjonalnych i według jakich kryteriów zawiera Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju (KPZK). KPZK wyróżnia kilka typów obszarów funkcjonalnych (OF), które można przedstawić w trzech grupach.
Pierwszą grupę stanowią miejskie obszary funkcjonalne. Według KPZK są one układem osadniczym ciągłym przestrzennie, złożonym z odrębnych administracyjnie jednostek i obejmującym zwarty obszar miejski oraz powiązaną z nim funkcjonalnie strefę zurbanizowaną i ośrodki bliskiego sąsiedztwa. Administracyjnie obszary te mogą obejmować zarówno gminy miejskie, jak i wiejskie oraz miejsko-wiejskie. Wyróżnia się cztery podtypy:
- MOF ośrodków wojewódzkich, w tym metropolitalnych - wszystkie miasta wojewódzkie mają obowiązek opracowania dla swoich obszarów funkcjonalnych dwóch dokumentów: strategii rozwoju aglomeracji i planu zagospodarowania przestrzennego;
- MOF ośrodków regionalnych, czyli nie będących miastem wojewódzkim, ale ważnych dla regionu - zasady ich wyznaczania są takie same jak w przypadku wojewódzkich, ale nie muszą one opracowywać strategii i planów zagospodarowania przestrzennego, jest to im jedynie zalecane;
- MOF ośrodków subregionalnych (50-100 tys. mieszkańców);
- MOF ośrodków lokalnych (poniżej 50 tys. mieszkańcow)
Drugą grupę stanowią wiejskie obszary funkcjonalne:
- tzw. uczestniczące w procesach rozwojowych, tj. ściśle powiązane z dużym miastem - one powinny być wyznaczone w strategiach województw i ich wpzp.
- obszary wymagające wsparcia, tj. dla których czas dojazdu do ośrodka metropolitalnego lub regionalnego przekracza 90 minut.
W trzeciej grupie mamy trzy rodzaje obszarów:
- obszary szczególnego zjawiska w skali makroregionalnej - mamy tu 7 podtypów: Żuławy, obszary górskie, tzw. obszary zamknięte, strefę przybrzeżna, morską strefę ekonomiczną, tereny ochrony gleby i obszary dorzeczy narażonych na powodzie;
- obszary kształtowania potencjału rozwojowego - są to obszary o szczególnej wartości przyrodniczej bądź kulturowej, kategoria ta zawiera 5 podtypów: cenne przyrodniczo, ochroy krajobrazów kulturowych, ochrony i kształtowania zasobów wodnych, strategicznych złóż kopalin
- OF wymagające restrukturyzacji i rozwoju nowych funkcji przy użyciu instrumentów polityki regionalnej, kategoria zawierająca 5 podtypów obszarów o szczególnej koncentracji problemów społeczno-gospodarczych, m.in.: miasta i inne obszary tracące swe dotychczaswoe funkcje, obszry o najniższym poziomie dostępu do dóbr i usług warunkująych możliwości rozwojowe, obszry przygraniczne,
Jak wyznaczyć konkretny obszar
Obowiązek wyznaczenia obszarów funckjonalnych w danym regionie spoczywa na jego władzach. Natomiast MRR pracuje wraz z ekspertami i urzędnikami marszałkowskimi nad metodyką, w tym wskaźnikami. Z naszych informacji wynika, ze opracowanie powinno być gotowe do końca roku i poddane konsultacjom.
Wójcie, Burmistrzu, Starosto
Sprawdź w jakim obszarze funkcjonalnym leży Twoja gmina, miasto, powiat. Skontaktuj się z marszałkiem swojego regionu i dowiedz się jakie typy obszarów funkcjonalnych będą finansowane w ramach przyszłego regionalnego programu operacyjnego. A następnie skorzystaj z propozycji ministerstwa i wraz z sąsiednimi samorządami przystąp do przygotowania wniosku na dofinansowanie opracowania odpowiednich dokumentów dla Twojego obszaru funkcjonalnego.
Więcej informacji o obu źródłach finansowania można znaleźć tutaj:
