Zjawisko „starzenia” się społeczności europejskiej zaczyna być przedmiotem analiz i niepokoju liderów przemian i rozwoju lokalnego na naszym kontynencie. Malejąca populacja to m.in.: niższe wpływy podatkowe, brak zapotrzebowania na usługi edukacyjne, handlowe, rekreacyjne. Jednocześnie wszyscy potrzebujemy wysokiej jakości świadczeń socjalnych, opieki zdrowotnej i życia w coraz lepiej zorganizowanym systemie przestrzeni publicznej i prywatnej, doskonałej komunikacji i zapewnienia bezpieczeństwa.

Średni okres dokonywania się znaczących zmian cywilizacyjnych to obecnie 20-30 lat. Zmiany w strukturze społecznej powodują nieprzydatność realizowanych form zabudowy, konieczność nowych programów rozwoju terenów miejskich i wiejskich, planowanie wymiany tkanki architektonicznej w coraz krótszej perspektywie.

Problemem staje się konfrontacja zjawisk społecznych i kulturowych z ekonomiczną i planistyczną rzeczywistością europejskich aglomeracji różnego typu i wielkości. 
Tematem wiodącym jest rewitalizacja, jako proces dostosowywania starzejącej się lub zdegradowanej tkanki urbanistycznej do procesów przekształceń społecznych, kulturowych, cywilizacyjnych regionu, kraju i wspólnoty ponadnarodowej. Dodatkowo postuluje się „strategie przedefiniowania i odnowienia postaw gospodarczych” terenów miejskich i podmiejskich, jako szczególnie narażonych na wpływ procesów demograficznych na infrastrukturę publiczną.

Najlepsze przykłady z terenu Europy reprezentują zróżnicowane podejście w zależności od zjawisk zachodzących na danym obszarze: 

• na obszarach o dynamicznym rozwoju podejmuje się zadania z zakresu „wielowymiarowej integracji”;
• na terenach o stabilnej strukturze społecznej wprowadza się „elastyczne podejście” do planowania przestrzennego;
• na obszarach o malejących zasobach występuje „przedefiniowanie środowiska [miejskiego]”.

Czy jesteśmy gotowi na konfrontację z tymi procesami? Jak będziemy żyli za 20, 30… 50 lat?

Źródło: Jacek Adamczyk,  materiał z konferencji „Rządzenie czy zarządzanie – kierunek dobrego rozwoju samorządu terytorialnego” realizowanego w ramach projektu „Kompetencje i przejrzystość JST kluczem do rozwoju lokalnego” współfinansowanego z funduszy europejskich, współrealizowanego przez ZPP.