Warunkiem podstawowym, jaki przed udzieleniem kredytu stawia przed kredytobiorcą każdy bank jest posiadanie zdolności kredytowej. Co to właściwie oznacza? Czym jest ów zdolność kredytowa?
Zdolność kredytowa
Jest to zdolność podmiotu gospodarczego do spłaty zaciągniętego kredytu lub pożyczki wraz z odsetkami, w terminie ustalonym między kredytodawcą (zazwyczaj bankiem), a kredytobiorcą. Bank przed zawarciem umowy kredytowej bada zdolność kredytową podmiotu gospodarczego m.in. przez sprawdzenie terminowości rozliczeń z dostawcami i odbiorcami. Można również powiedzieć, iż zdolność kredytowa definiuje naszą możliwość zaciągnięcia kredytu, brak odpowiedniej zdolności kredytowej sprawia, że nie jesteśmy wiarygodnym klientem dla banku i co za tym idzie najprawdopodobniej nie otrzymamy kredytu. Natomiast przy wysokiej zdolności kredytowej, wzięcie kredytu jest zdecydowanie prostsze. Bank wtedy wie, że ze spłatą kredytu nie będziemy mieli większych problemów, bo nasze zarobki są wysokie a rata kredytowa jest znacznie niższa od comiesięcznych przychodów. Nasze wynagrodzenie w zupełności wystarcza na pokrycie kosztów życia i spłatę zobowiązań w tym raty kredytu. Bank odbiera nas jako dobrego klienta, któremu można bezpiecznie pożyczyć pieniądze.
Analiza kredytowa
Analiza kredytowa służy do zbadania zdolności kredytowej potencjalnego klienta banku (kredytobiorcy). Do najczęściej stosowanych przez banki rodzajów analizy kredytowej należą :
A) Analiza ilościowa:
Polega na ustaleniu wysokości i stabilności uzyskiwanych dochodów, które są zapewnieniem spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w ustalonym przez bank terminie. Niezbędne do przeprowadzenia takiej analizy są dokumenty przedstawiane bankowi przez kredytobiorców, obrazujące ich sytuację finansową.
B) Analiza jakościowa:
Jest analizą dokonywaną na podstawie cech jakościowych kredytobiorcy. Cechy te mają istotny wpływ na skłonność klienta do wywiązywania się z zaciągniętych zobowiązań kredytowych. Analiza jakościowa obejmuje więc ocenę:
- Cech osobowych klienta (wiek, stan cywilny, liczba osób będących na jego utrzymaniu, status mieszkaniowy i majątkowy, wykształcenie, staż pracy, forma zatrudnienia, wykonywany zawód, zajmowane stanowisko, itp.);
- Historia współpracy klienta z bankiem, wymagająca ustalenia, m.in. czasu związania klienta z bankiem, kształtowania się jego historii rachunku, korzystania przez niego z innych kredytów oferowanych przez bank, a także sprawdzenia terminowości spłat zaciągniętych zobowiązań;
- Ryzyka wynikającego z transakcji kredytowej, na który wpływ mają: kwota kredytu, długość okresu kredytowania, ewentualny udział własny klienta oraz jakość proponowanych zabezpieczeń (ich wartość oraz płynność).
(Ryzyko związane z udzieleniem kredytu wzrasta wprost proporcjonalnie do kwoty kredytu i długości okresu kredytowania, a zmniejszane jest poprzez wysokość wkładu własnego kredytobiorcy oraz proponowane zabezpieczenia).
C. Analiza punktowa
Polega na punktowej ocenie cech jakościowych i ilościowych kredytobiorcy. Bank poddaje ocenie najistotniejsze dla siebie cechy, które mają istotny wpływ na analizę zdolności kredytowej. Ujmuje się np. wiek, płeć, stan rodzinny, sytuację majątkową, wykształcenie, zatrudnienie, wykonywany zawód, osiągane dochody, itp. Poszczególnym cechom przypisuje się określoną liczbę punktów (przykładowo 8 punktów za wysokie dochody, 5 punktów za dochody średnie, 2 punkty za zadowalające, 0 za niskie).
Źródło: e-banki.com oraz Beata Świecka, Stanisław Flejterski: Elementy finansów i bankowości. Warszawa, Wydawnictwo CeDeWu, 2007
