Najwyższa Izba Kontroli orzekła, że nie można ocenić realnego wpływu wszystkich realizowanych przedsięwzięć na rozwój branży turystycznej w regionie Polski Wschodniej. Z kolei Skarb Państwa przeznaczył ponad 200 mln zł na rozwój turystyki w tym regionie.
Ograniczony dostęp do finansowania działalności gospodarczej jest jedną z istotnych barier dla przedsiębiorczości i rozwoju ekonomicznego całych regionów. Aby wspomóc ożywienie branży turystycznej w Polsce Wschodniej (województwa: lubelskie, podlaskie, podkarpackie, świętokrzyskie i warmińsko-mazurskie) opracowano Projekt Przedsiębiorcza Polska Wschodnia – Turystyka. Jest on realizowany ze środków Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej na podstawie umowy z Bankiem Gospodarstwa Krajowego. Jego celem jest udzielanie tym przedsiębiorcom pożyczek na warunkach korzystniejszych niż rynkowe.
Dofinansowanie odbywa się za pomocą Pożyczki na Rozwój Turystyki. To środki w wysokości nawet 500 tys. zł, które przedsiębiorcy Polski Wschodniej mogą zainwestować w rozwój hotelu, pensjonatu, restauracji, parku linowego, wypożyczalni kajaków i wielu innych przedsięwzięć związanych z branżą turystyczną. Warunkiem jest ulokowanie inwestycji na terenie Polski Wschodniej. Korzyścią jest głównie stałe, atrakcyjne oprocentowanie, brak opłat i prowizji za udzielenie i obsługę pożyczki, możliwość karencji spłat oraz wkład własny już od 0%. Z dodatkowych preferencji, m.in. niższego oprocentowania, mogą korzystać podmioty prowadzące działalność nie dłużej niż 2 lata oraz Miejsca Przyjazne Rowerzystom na Wschodnim Szlaku Rowerowym Green Velo.
Celem kontroli NIK było zbadanie efektywności wykorzystania środków finansowych projektu na rozwój branży turystycznej. Kontrolą objęto 27 jednostek, tj. Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, Bank Gospodarstwa Krajowego, pięciu pośredników finansowych oraz 20 przedsiębiorców.
Z analiz wynikało również, że ok. 80% badanych firm planowało działania inwestycyjne w ciągu trzech lat. Najczęściej miały one dotyczyć zakupu środków trwałych lub nieruchomości, remontów i modernizacji. U ponad połowy badanych wartość planowanych inwestycji nie przekraczała 100 tys. zł. Tylko 13% przedsiębiorstw zamierzało przeznaczyć na ten cel więcej niż 1 mln zł. Jedną z przyczyn nieubiegania się o kredyt lub pożyczkę była niechęć do zaciągania zobowiązań ze względu na duże ryzyko lub spłacanie rat innego kredytu lub pożyczki, co wskazało łącznie 37% podmiotów nieplanujących ubiegania się o ten rodzaj wsparcia. Przedsiębiorstwa wskazywały także na wysokie oprocentowanie (15,9%) lub duże wymagania dotyczące zabezpieczenia (13,8%).
Zasady ustalone w Strategii inwestycyjnej i parametry realizacji celu strategii nie pozwalały na zweryfikowanie czy pożyczki udzielone ostatecznym odbiorcom – np. na zakup sprzętu medycznego, wsparcie salonów kosmetycznych i fryzjerskich, a także zakup mieszkań na wynajem – faktycznie przyczyniły się do rozwoju turystyki w danym regionie Polski Wschodniej. Wsparcie na zakup mieszkań na wynajem zostało udzielone w ramach 21 umów inwestycyjnych, w których wartość wyniosła łącznie 6 mln zł. Z kolei udział BGK w umowach z odbiorcami na inwestycje realizowane w branży okołoturystycznej, w tym także na usługi kosmetyczne czy fryzjerskie przeznaczono ogółem 14,2 mln zł (131 umów), a na infrastrukturę turystyki zdrowotnej 7,1 mln zł (42 umowy). Skontrolowani pośrednicy finansowi, odpowiadający za przekazywanie środków ostatecznym odbiorcom, co do zasady prawidłowo wykonywali obowiązki określone w umowie zawartej z BGK. Wszystkie wskaźniki dotyczące wdrażania instrumentu finansowego Pożyczka na Rozwój Turystyki zostały przez nich zrealizowane w całości, gdyż przedsiębiorcom wypłacono pełną przyznaną pulę środków finansowych oraz zawarto wymaganą liczbę umów pożyczki. Istotne nieprawidłowości stwierdzono jednak u trzech spośród pięciu pośredników. Polegały one głównie na niedochodzeniu wierzytelności, niewłaściwym sposobie przekazywania środków przedsiębiorcom, a także na nieprzestrzeganiu wewnętrznych procedur przy udzielaniu pożyczek.
Źródło: NIK
