Budżet państwa powinien wziąć częściową odpowiedzialność finansową za budowę systemu wsparcia rodziny i rodzinnej pieczy zastępczej. Obowiązujące przepisy dają możliwość przyznania samorządom dotacji na dofinansowanie realizacji zadań własnych. Taki postulat w ostatnich miesiącach zgłaszał Związek Powiatów Polskich. Aby wzmocnić ten głos Zgromadzenie Ogólne Związku Powiatów Polskich podjęło stanowisko w tej sprawie.

Obligatoryjna dotacja 30%

Zgromadzenie Ogólne Związku Powiatów Polskich poparło postulat wprowadzenia obligatoryjnej dotacji celowej dla gmin i powiatów na realizację zadań własnych w zakresie wsparcia rodziny i rodzinnej pieczy zastępczej, w wysokości 30% planowanych wydatków jednostki samorządu terytorialnego na realizację tych zadań, wyrażony w toku prac legislacyjnych nad projektem ustawy o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz niektórych innych ustaw z listopada ubiegłego roku.

Starostwie i prezydenci miast na prawach powiatu zwrócili uwagę, że w momencie wejścia w życie ustawy 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, koszty realizacji nowych zadań oraz istotnej modyfikacji standardów realizacji dotychczasowych zadań samorządów nie zostały właściwie oszacowane. Luka ta w 2011 r. była szacowana przez samorządy na blisko 1 miliard złotych. W ciągu ostatniej dekady ustawa była wielokrotnie nowelizowana. W toku kolejnych zmian nakładano na samorządy kolejne zadania i obowiązki, za każdym razem bez zabezpieczenia odpowiednich środków na ten cel. Nie do zaakceptowania jest stan, w którym minister właściwy do spraw rodziny przygotowując kolejne zmiany legislacyjne, narzuca samorządom szczegółowy sposób realizacji zadań publicznych, a jednocześnie nie zamierza przyjąć współodpowiedzialności finansowej za wdrożenie proponowanych rozwiązań. Efektem takiej praktyki jest upodabnianie się zadania własnego do zadania zleconego z zakresu administracji rządowej – z jedną tylko różnicą. Zadanie to nie jest dotowane choćby i w zaniżonej wysokości.

Przede wszystkim zapobiegać - programy ministerialne i unijne to za mało

W Stanowisku można przeczytać, że brak odpowiednich środków finansowych uniemożliwia zwłaszcza mniej zamożnym gminom rozwój skutecznych form wsparcia dla rodziców przeżywających trudności opiekuńczo-wychowawcze, a powiatom pozyskiwanie kandydatów i utrzymanie istniejących zawodowych rodzin zastępczych i rodzinnych domów dziecka, które powinny stanowić bazę na której zbudowany jest system pieczy zastępczej. Na problem braku wsparcia lokalnych programów wspierania rodziny i pieczy zastępczej jako czynnika hamującego właściwą realizację przepisów ustawy wskazała Najwyższa Izba Kontroli w 2022 r. w informacji o wynikach kontroli „Wsparcie systemu pieczy zastępczej w procesie deinstytucjonalizacji”. Kolejne mikroprogramy czy sięganie po środki Funduszu Pracy dla czasowego finansowania niektórych zadań przewidzianych w ustawie są rozwiązaniami doraźnymi, które nie przyczyniają się realne do budowania sprawnie funkcjonującego systemu.

ZPP sprawdzi deklaracje polityczne

W toku prac legislacyjnych nad rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i pieczy zastępczej oraz niektórych innych ustaw (druk nr 2429 Sejmu IX Kadencji) na posiedzeniu Komisji Polityki Społecznej i Rodziny (nr 129) w dniu 13 września 2022 r. Koło Parlamentarne Polska 2050 zgłosiło poprawkę dotyczącą przyznania samorządom dotacji na finansowanie zadań wsparcia rodziny i rodzinnej pieczy zastępczej. Zgromadzenie Ogólne Związku Powiatów Polskich przypomniało zatem o propozycji legislacyjnej jaka padła ze strony formacji, która obecnie tworzy koalicję rządzącą.