Jak czytamy w analizie BGK - nadwyżka operacyjna JST po dwóch kwartałach 2022 roku jest o 11% niższa w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego. Spadek dotyczy wszystkich rodzajów samorządów – w gminach miejskich sięgnął 20,3%, w miastach na prawach powiatu wynosił natomiast tylko 4,3%. Wyniki za pierwsze dwa kwartały roku 2022 wskazują jednak, że spadek nadwyżki w całym roku będzie znacznie mniejszy niż oczekują tego samorządy (według ankiety spadek wyniesie 61,3%).

BGK zaznacza, że relacja nadwyżki operacyjnej do nominalnego PKB po drugim kwartale 2022 roku znajduje się wyraźniej poniżej trendu (1,45% wobec średniej 1,81% dla lat 2018-2021), co potwierdza, że wartość nadwyżki może w 2022 roku stanowić dla samorządów istotne wyzwanie. Wyniki z pierwszego kwartału 2022 roku nie wskazywały jeszcze na spadek relacji nadwyżki do nominalnego PKB poniżej trendu.

Wydatki bieżące samorządów wzrosły w drugim kwartale 2022 roku o 9,5% w stosunku do poprzedniego roku, podczas gdy wzrost dochodów bieżących wyniósł 6,4%. Oznacza to, że z jednej strony dynamika wydatków była wyższa niż zwykle, a z drugiej, że dochody nie rosły tak szybko, jak można byłoby tego oczekiwać.

Koresponduje to z deklaracjami samorządów, które wśród głównych przyczyn spadku nadwyżki wskazują zarówno czynniki związane ze stroną dochodową, jak i ze stroną wydatkową. Głównym wyzwaniem okazują się dochody z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych. Z deklaracji samorządów wynika jednak, że również wzrost wydatków bieżących ma negatywny wpływ na nadwyżkę, co w dużej mierze wiąże się z inflacją. Najbardziej bolesne są wzrosty cen energii i surowców energetycznych, a w drugiej kolejności koszty podwyżek płac.

Źródło: IP BGK