Dziewiętnaście miast z całej Polski znalazło się na ostatnim etapie ubiegania się o ogromne wsparcie z Polsko-Szwajcarskiego Programu Rozwoju Miast. Każde z nich zawnioskowało o dofinansowanie od 51 do ponad 80 milionów złotych, które mają zostać przeznaczone na poprawę jakości życia mieszkańców mniejszych i średnich ośrodków miejskich.
Na liście finalistów znalazły się Tarnów, Dębica, Siemianowice Śląskie, Chodzież, Jasło, Grudziądz, Włocławek, Kraśnik, Starachowice, Słupsk, Gniezno, Hrubieszów, Ostrołęka, Kędzierzyn-Koźle, Końskie, Krosno, Hajnówka, Jarosław, Ciechanów. Miejsca te łączy wspólny cel – odwrócenie niekorzystnych trendów demograficznych, społecznych i gospodarczych. Władze lokalne chcą, by ich miasta stawały się bardziej atrakcyjne do życia, pracy i osiedlania się, a przede wszystkim – by nie traciły mieszkańców na rzecz większych metropolii.
Zakres planowanych inwestycji jest szeroki i odpowiada na realne potrzeby lokalnych społeczności. Projekty obejmują m.in. modernizację sieci wodociągowej i kanalizacyjnej, poprawę efektywności energetycznej szkół, rewitalizację parków, rozbudowę transportu publicznego oraz przebudowę infrastruktury drogowej. Ważne miejsce zajmują również inwestycje związane z bezpieczeństwem, ekologią i dostępnością przestrzeni publicznej.
Nabór do programu rozpoczął się w marcu 2024 roku i był skierowany do 139 miast średniej wielkości, które – zgodnie z rządową Krajową Strategią Rozwoju Regionalnego – zostały zakwalifikowane jako zagrożone utratą funkcji społeczno-gospodarczych. Aż 119 z nich złożyło wstępne propozycje projektów. Po wieloetapowej ocenie – formalnej i merytorycznej – do finału trafiło 19 miast z najwyższą punktacją.
Teraz samorządy mają czas do połowy listopada 2025 r., by przygotować szczegółowe, tzw. Kompletne Propozycje Projektów. W tym procesie wspierać je będą eksperci ze Związku Miast Polskich oraz doradcy ze Szwajcarii. Po kolejnej rundzie oceny, najlepiej przygotowane propozycje otrzymają finansowanie, a ostateczna wysokość wsparcia będzie uzależniona od przepisów dotyczących pomocy publicznej.
Dodatkowo, pięć miast – Świętochłowice, Żagań, Nowa Sól, Konin i Sandomierz – znalazło się na liście rezerwowej. Jeśli w budżecie programu pojawią się oszczędności, one również mogą uzyskać środki na realizację swoich projektów.
Program wspiera inwestycje realizowane do końca marca 2029 roku. Do tego czasu wszystkie środki muszą zostać wydane, zgodnie z zasadami tzw. kwalifikowalności wydatków.
Polsko-Szwajcarski Program Rozwoju Miast to element szerszego Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy – inicjatywy, w ramach której Szwajcaria wspiera rozwój społeczno-gospodarczy krajów członkowskich Unii Europejskiej. W przypadku Polski całkowity budżet tego programu wynosi ok. 1,72 miliarda złotych. Z tej kwoty aż 1,5 miliarda zł przeznaczono właśnie na działania wspierające rozwój miast.
Program zarządzany przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej ma na celu przeciwdziałanie marginalizacji mniejszych ośrodków oraz wspieranie ich w budowaniu nowoczesnej, zrównoważonej i przyjaznej infrastruktury miejskiej. Wśród beneficjentów Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy znajdują się również inne państwa Unii Europejskiej.
Dla miast-finalistów to nie tylko szansa na duże środki, ale również impuls do przeprowadzenia ambitnych, wieloletnich inwestycji, które mogą odmienić codzienne życie mieszkańców.
Źródło: MFiPR
