Rada Ministrów udostępniła projekt nowego rozporządzenia w sprawie szczegółowych warunków udzielania pomocy dzieciom i uczniom w formie zasiłku losowego na cele edukacyjne, pomocy uczniom w formie wyjazdów terapeutyczno-edukacyjnych oraz pomocy dzieciom i uczniom w formie zajęć opiekuńczych i zajęć terapeutyczno-edukacyjnych w latach 2025-2027. Określa ono szczegóły związane z realizacją opublikowanej równolegle uchwały Rady Ministrów w tej sprawie. Projekt ma odpowiadać wyzwaniom, które uwidoczniły się chociażby podczas ubiegłorocznej powodzi w południowo-zachodniej Polsce, a także uregulować tryb postępowania w sprawie udzielania pomocy określonych rodzajów. Regulacja odnosi się bowiem do wszelkich kataklizmów, w tym również trąb powietrznych, wichur i gradobić. Dzięki udzielanej z tego tytułu pomocy, możliwe będzie lepsze wsparcie rodzin poszkodowanych przez żywioły i szybsze przywrócenie odpowiednich szans edukacyjnych dzieci i młodzieży, których nauka zostaje uniemożliwiona lub utrudniona zarówno przez straty materialne, jak i psychiczne trudności w przejściu przez ciężki okres.
Powódź 2024 r. impulsem do zmian
Do niedawna warunkiem przyznania pomocy w formie zasiłku losowego na cele edukacyjne, podobnie jak tej w formie wyjazdu terapeutycznego, czy zajęć opiekuńczych i terapeutyczno-edukacyjnych, było przyznanie w związku z wystąpieniem żywiołu świadczenia tytułem zasiłku celowego w wysokości do 6000 zł. Jako że zasiłki wypłacane osobom poszkodowanym w wyniku ostatniej powodzi niejednokrotnie przekraczały 6000 zł, powstawało ryzyko pozostawienia niektórych bez wsparcia przewidzianego mocą rządowego programu na lata 2022-2024. Wykluczenie takiej możliwości nastąpiło w drodze podejmowanych w krótkim czasie zmian, które zostały przeniesione także do nowych projektów.
Stare formy wsparcia po nowemu
Projektowane rozporządzenie podobnie jak poprzednie przewiduje trzy formy wsparcia, jakie miałoby zostać udzielone uczniom w związku z poniesionymi stratami materialnymi oraz obciążeniem psychicznym. Są to: zasiłek losowy na cele edukacyjne, wyjazd terapeutyczno-edukacyjny, a także zajęcia opiekuńcze i zajęcia terapeutyczno-edukacyjne. Beneficjentami takich środków pomocy będą mogły być dzieci realizujące w roku latach szkolnych 2024/25-2027/28 obowiązkowe roczne przygotowanie przedszkolne oraz uczniowie uczęszczający do szkół wszystkich typów. W celu uniknięcia dublowania świadczeń, wynoszący wypłacany jednorazowo 1000 zł zasiłek losowy nie będzie wypłacany tym rodzinom, którym został przyznany zasiłek losowy innego rodzaju, tj. na podstawie art. 5d ust. 1 ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi, a którym przysługuje ponadto pomoc innego rodzaju. Wyjazdy terapeutyczno-edukacyjne, finansowane w wysokości do 1770 zł na ucznia, będą natomiast przeznaczone dla tych uczęszczających do szkół wszelkich typów, lecz nie dla dzieci uczęszczających do przedszkoli, w przypadku których rozłąka z najbliższymi może stanowić dodatkowy czynnik negatywnie wpływający na ich dobrostan. Z kolei zajęcia opiekuńcze i terapeutyczno-edukacyjne finansowane w wysokości 575 zł mają przysługiwać tym uczniom, którzy nie korzystają z wyjazdów terapeutyczno-edukacyjnych. Podsumowując tę część, maksymalną kwotą przypadającą hipotetycznie na jednego ucznia, będzie kwota 2770 zł (uwzględnione są sytuacje, w których jednej formy pomocy nie będzie można łączyć z drugą).
Zadania organów w szczytnym celu
Jak wynika z treści przedstawionego projektu, bezpośrednio po wystąpieniu żywiołu wojewoda przez dziewięć miesięcy będzie mógł zwrócić się do ministra finansów o przyznanie środków z rezerwy celowej. Wcześniej, minister edukacji narodowej na podstawie zgłoszonych przez wojewodów potrzeb zaproponuje podział pieniędzy na poszczególne województwa, po czym będzie miał możliwość wnioskowania o uruchomienie dodatkowej transzy. Kolejno, wojewoda ma przyznawać i przekazywać stosowną dotację celową gminom, na obszarze których mieszkają rodziny uczniów uprawnionych do otrzymania określonej formy pomocy - zasiłku celowego, wyjazdu terapeutyczno-edukacyjnego czy zajęć. Do zadań wojewodów będą należały także czynności ewidencyjne, jak sporządzenie informacji o liczbie dzieci, którym należy udzielić wsparcia, a także o kwocie niezbędnej do świadczenia pomocy. Tworzenie kompletnej informacji będzie następowało na podstawie list przekazywanych przez wójtów, burmistrzów i prezydentów miast.
Pozostałe kompetencje wójtów wyrażają się m.in. w weryfikacji wniosków o pomoc składanych przez rodziców lub uczniów pełnoletnich, dokonywaniu niezbędnych ustaleń, a także informowaniu poszkodowanych w wyniku żywiołów o możliwościach pomocy świadczonej w ramach programu, wypłacaniu (tylko osobom, które wyraziły na to zgodę) zasiłków w kwocie 1000 zł, organizowaniu wyjazdów, zajęć opiekuńczych lub zleceniu ich organizacji innemu podmiotowi, z zachowaniem szczegółowych wymogów.
Na realizację programu w latach 2025-2027 planowane jest przeznaczenie łącznie kwoty 15 mln zł. Rzeczywista skala wydatków jest jednak niemożliwa do przewidzenia i wynika ze skali i ilości zdarzeń losowych, które dotkną Polskę w danym roku. Wystarczy wspomnieć, że w ramach poprzednich programów, w spokojnym, niemal pozbawionym niszczycielskich żywiołów roku 2023 na realizację pomocy przeznaczono 20000 zł, zaś w roku 2017, gdy (zwłaszcza w sierpniu) przez Polskę przetoczyły się potężne nawałnice - niemal 4,3 mln zł.
Z pełną treścią możecie Państwo zapoznać się tutaj
Źródło: KPRM
