Gminy mogą składać wnioski do Wojewódzkich Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (WFOŚiGW) o pełnienie roli operatorów w ramach programu Czyste Powietrze. Inicjatywa ta ma na celu wsparcie beneficjentów w procesie uzyskiwania dofinansowania na termomodernizację budynków i wymianę nieefektywnych źródeł ciepła. Za skuteczne wsparcie każdego mieszkańca kwalifikującego się do najwyższego i podwyższonego poziomu dofinansowania, gmina otrzyma dodatkowe wynagrodzenie w wysokości 1700 zł.
Kluczowa rola gmin w nowym systemie wsparcia
Nowa funkcja operatora programu Czyste Powietrze pozwoli gminom zapewnić mieszkańcom kompleksowe wsparcie – od decyzji o realizacji inwestycji, przez cały proces inwestycyjny, aż do jego zakończenia i rozliczenia dotacji. Dzięki temu mieszkańcy uzyskają nie tylko dostęp do najwyższego poziomu dofinansowania, ale także możliwość skorzystania z prefinansowania.
Nabór na gminnych operatorów prowadzony jest w trybie ciągłym, a umowy będą podpisywane etapowo. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) przeznaczył na finansowanie operatorów ponad 40 mln zł w 2025 roku.
Operator Czystego Powietrza – kto i jak może pomóc?
W Polsce już 85 proc. gmin prowadzi punkty konsultacyjno-informacyjne programu Czyste Powietrze. Zdobyte doświadczenie pozwoli im rozszerzyć zakres pomocy i jeszcze skuteczniej wspierać mieszkańców w pozyskiwaniu dotacji.
Szczególne znaczenie system operatorów ma dla osób starszych i mniej zamożnych, które mogą mieć trudności w korzystaniu z nowych technologii oraz są narażone na nieuczciwe praktyki wykonawców. Dzięki operatorom osoby zagrożone ubóstwem energetycznym mogą otrzymać nawet do 100 proc. dofinansowania na termomodernizację swojego domu oraz wymianę tzw. kopciucha.
Pracownicy gmin pełniący funkcję operatora nie muszą posiadać wykształcenia inżynierskiego ani specjalistycznych kwalifikacji z zakresu audytów energetycznych. Kluczowa jest znajomość programu Czyste Powietrze oraz umiejętność komunikacji z mieszkańcami.
Korzyści dla gmin
Gminy pełniące rolę operatorów mogą liczyć na liczne korzyści, w tym:
- wsparcie mieszkańców w uzyskaniu najwyższego poziomu dofinansowania i prefinansowania,
- dodatkowe wynagrodzenie za skuteczne działania operatorskie,
- pakiet dedykowanych szkoleń,
- możliwość współtworzenia i ulepszania systemu operatorów,
- wzrost znaczenia gmin w realizacji programu,
- przyspieszenie procesu wymiany nieefektywnych źródeł ciepła,
- większą kontrolę nad ochroną mieszkańców przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi.
Zadania operatora – dwa etapy wsparcia
Operatorzy będą realizować swoje obowiązki w dwóch etapach, z oddzielnym wynagrodzeniem za każdy z nich. W pierwszym etapie, do momentu podpisania umowy o dofinansowanie, gmina otrzyma 500 zł. Po zakończeniu drugiego etapu – 1200 zł.
Jak zostać operatorem?
Gmina zainteresowana pełnieniem roli operatora powinna:
- Wysłać deklarację o chęci podpisania porozumienia operatorskiego do swojego WFOŚiGW.
- Po otrzymaniu wzoru porozumienia, zawrzeć umowę z WFOŚiGW.
Najwyższy poziom dofinansowania w ramach programu Czyste Powietrze będzie dostępny tylko dla mieszkańców korzystających ze wsparcia operatora. W przypadku poziomu podwyższonego wsparcie operatora będzie opcjonalne. Jeżeli gmina nie zgłosi się do programu, jej zadania przejmie Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Warto dodać, że gminy mogą zlecić realizację zadań operatorskich firmom zewnętrznym, a w razie potrzeby – wypowiedzieć porozumienie zgodnie z jego warunkami. Jednocześnie, gminy, które nie zdecydują się na pełnienie roli operatora, nadal mogą prowadzić gminne punkty konsultacyjno-informacyjne.
Zgłoszenia do roli operatora przyjmowane są w trybie ciągłym. Gminy, które zadeklarują chęć przystąpienia do programu do 21 marca 2025 roku, mogą podpisać umowę do końca tego miesiąca. Kolejny etap przewidziano na czerwiec 2025 roku.
Więcej informacji tutaj
