Wojna na Ukrainie oraz gwałtowny i nieprzewidywany wzrost cen materiałów i robót budowlanych spowodowały, że realizacja zamówień publicznych dla wykonawców stała się nieopłacalna. Nierzadko odstępują oni od podpisanych umów, bowiem korzystniejsza jest dla nich zapłata kary umownej.

Jak dotychczas wskazywano, zamawiający (w tym jednostki samorządu terytorialnego) domagają się wprowadzenia mechanizmów waloryzacyjnych do ustawy – Prawo zamówień publicznych.

Po wytycznych Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych, swoje rekomendacje opublikowała Prokuratoria Generalna RP.

Z omawianej publikacji wynika, że wobec ryzyka występowania zjawisk trudnych lub nawet niemożliwych do przewidzenia na etapie zawierania umowy (np. konflikt zbrojny, pandemia), stosowanie mechanizmów waloryzacji wynagrodzenia jest w wielu przypadkach uzasadnione, a wręcz konieczne. Zdaniem PG, niedokonanie waloryzacji wynagrodzenia wykonawcy może nie tylko poważnie zachwiać równowagą ekonomiczną stron na niekorzyść wykonawcy, ale może również prowadzić do negatywnych konsekwencji dla zamawiającego, tj. do skutków mniej korzystnych niż stosowna zmiana umowy.

PG stoi na stanowisku, że aktualnie występująca sytuacja pozwala na dokonanie zmiany umowy na podstawie art. 455 ust. 1 pkt 4 Pzp. Prokuratoria wskazuje, że wartość każdej kolejnej zmiany umowy nie może przekroczyć 50% pierwotnej wartości zamówienia. Zasadą jest przy tym równomierne rozłożenie na obie strony kosztów ryzyka nadzwyczajnego wzrostu cen.

Z rekomendacji wynika również, że zmiana umowy może przybrać formę zmiany wysokości wynagrodzenia wykonawcy, wprowadzenia do umowy klauzuli waloryzacyjnej (określającej limit waloryzacji), lub zmiany dotychczasowej klauzuli (np. poprzez podwyższenie wcześniej przyjętego limitu waloryzacji). Zmiana wynagrodzenia jest również możliwa w sytuacji, gdy zamawiający przewidział klauzulę i jest ona niewystarczająca do zniwelowania niemożliwych do przewidzenia skutków spowodowanych zmianą okoliczności realizacji umowy.

Z treścią rekomendacji Prokuratorii Generalnej RP można zapoznać się tutaj.