Wczesne wykrycie chorób nowotworowych ma kluczowe znaczenie dla skuteczności terapii. Regularne badania profilaktyczne oraz szybka reakcja na niepokojące objawy są niezbędne do wdrożenia tzw. szybkiej ścieżki onkologicznej.

Skuteczność leczenia nowotworów złośliwych zależy w dużej mierze od czasu. Większość nowotworów w początkowym stadium rozwoju nie daje charakterystycznych symptomów, dlatego tak istotna jest profilaktyka, w tym regularne badania przesiewowe. W przypadku podejrzenia choroby, lekarz podstawowej opieki zdrowotnej po przeprowadzeniu wywiadu zdrowotnego może zlecić dalszą diagnostykę.

Niepokojące objawy – kiedy zgłosić się do lekarza

Różnorodność chorób nowotworowych oznacza, że ich objawy mogą być bardzo odmienne. Należy bezzwłocznie skonsultować się z lekarzem POZ, jeśli zaobserwuje się niepokojące symptomy, które można podzielić na ogólne i miejscowe.

Objawy ogólne:

• Gorączka o niewyjaśnionej przyczynie.
• Utrata wagi w krótkim czasie.
• Długotrwałe osłabienie i uczucie zmęczenia.
• Ból – który może być pierwszym objawem niektórych nowotworów.
• Przewlekłe krwawienia i zwiększona skłonność do siniaczeń (wynikająca ze zmiany składu białka w osoczu krwi).

Objawy miejscowe (wskazujące na ucisk lub zniszczenie tkanek):

• Zmiany skórne – niegojące się rany, zmiana wyglądu/rozmiaru znamion, przebarwienia.
• Obecność krwi w moczu lub stolcu.
• Przewlekłe problemy trawienne – biegunki, zaparcia, zaburzenia lub ból przy połykaniu.
• Problemy z drogami moczowymi – ból lub parcie na mocz.
• Nieprawidłowe krwawienie z dróg rodnych, krwawienie po menopauzie.
• Nieustępująca chrypka, przewlekły, niewyjaśniony kaszel lub krwioplucie.
• Wciągnięcie brodawki sutkowej lub wyczuwalny guz.
• Powiększone węzły chłonne.
• Szybka ścieżka onkologiczna

W przypadku podejrzenia nowotworu lekarz może wystawić Kartę Diagnostyki i Leczenia Onkologicznego (DiLO). Karta ta jest jednocześnie skierowaniem i upoważnia pacjenta do skorzystania z tzw. szybkiej ścieżki diagnostyki i leczenia (pakiet onkologiczny).

Kartę DiLO może wystawić lekarz POZ, specjalista w ambulatoryjnej opiece specjalistycznej (AOS) lub lekarz w szpitalu. Z kartą DiLO pacjent może podjąć dalsze badania i leczenie w placówkach posiadających umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia (NFZ).

Ważne: Od momentu zgłoszenia się do lekarza specjalisty do postawienia ostatecznej diagnozy (potwierdzenia lub wykluczenia nowotworu) nie powinno minąć więcej niż 28 dni.

Pacjenci nie potrzebują skierowania do onkologa klinicznego. Skierowanie jest jednak wymagane w przypadku konsultacji u specjalisty chirurgii onkologicznej.

Diagnostyka i rozpoznanie

Proces diagnostyczny w przypadku chorób nowotworowych jest wieloetapowy i obejmuje:

• Wywiad i badanie kliniczne.
• Diagnostykę obrazową: RTG (w tym mammografia), USG, tomografia komputerowa (TK), tomografia rezonansu magnetycznego (MRI), PET oraz badania endoskopowe.
• Badania biochemiczne: morfologia (np. w celu wykrycia niedokrwistości) i określenie poziomów markerów nowotworowych.
• Badanie histopatologiczne: jest to najważniejsze i najpewniejsze badanie. Polega na mikroskopowej ocenie materiału pobranego podczas biopsji lub operacji. Badanie to, często wspierane badaniami molekularnymi, pozwala na dokładne określenie typu nowotworu, stopnia jego złośliwości i zaawansowania choroby, co jest podstawą do podjęcia decyzji o leczeniu.

Szybka i prawidłowa diagnoza to pierwszy krok do skutecznego leczenia, dlatego tak ważna jest świadomość objawów i korzystanie z regularnych badań profilaktycznych.

Źródło: pacjent.gov.pl