Co roku podczas ferii zimowych Państwowa Inspekcja Sanitarna prowadzi działania kontrolne oraz związane z edukacją zdrowotną, promocją zdrowia i profilaktyką chorób. Celem jest zapewnienie bezpieczeństwa dzieci i młodzieży podczas wypoczynku.

Według informacji uzyskanych z elektronicznej bazy wypoczynku Ministerstwa Edukacji i Nauki, w 2024 r. zgłoszono 8803 turnusy, w których z wypoczynku zimowego skorzystało łącznie 131 300 dzieci. Najwięcej turnusów zorganizowano w województwie małopolskim – 2132 turnusy (24,8% w skali całego kraju), w których wypoczywało łącznie 15 948 dzieci. Najmniej turnusów odnotowano w województwie lubuskim – 131 turnusów (1,5%).

Podczas kontroli organy inspekcji weryfikowały warunki sanitarnohigieniczne, jakie zapewnili uczestnikom wypoczynku organizatorzy. Ocena stanu sanitarnego obejmowała wszystkie pomieszczenia, z których korzystali uczestnicy. Zwracano szczególną uwagę na:

• zapewnienie porządku i czystości pomieszczeń,
• zapewnienie czystej pościeli oraz czystych koców i materacy,
• zapewnienie odpowiedniej powierzchni przypadającej na jednego uczestnika oraz odpowiednich odstępów między łóżkami (nie mniejszych niż 30 cm),
• zapewnienie wentylacji pomieszczeń,
• zapewnienie dostępu do bieżącej wody (ciepłej i zimnej),
• zapewnienie standardów dostępności do urządzeń sanitarnych,
• zapewnienie odpowiednio wyposażonych apteczek oraz instrukcji udzielania pierwszej pomocy,
• dokumentację personelu do celów sanitarno–epidemiologicznych,
• warunki przechowywania środków spożywczych,
• jakość oferowanych posiłków oraz urozmaicenie jadłospisów.

W ramach sprawowania nadzoru sanitarnego nad wypoczynkiem zimowym dzieci i młodzieży skontrolowano 3423 turnusy na terenie całego kraju, czyli 40% wszystkich turnusów zgłoszonych do bazy MEN (w 2023 r. kontrolą objęto 3459 turnusów - 41%).

W wyniku kontroli odnotowano 288 nieprawidłowości - 8% wszystkich skontrolowanych turnusów, z czego najwięcej w województwach: dolnośląskim, mazowieckim i pomorskim (w 2023 r. nieprawidłowości stwierdzono w przypadku 178 skontrolowanych turnusów - 5,2%). Dodatkowo w przypadku 9 turnusów wykazano brak zgłoszenia wypoczynku do Elektronicznej Bazy Wypoczynku, co stanowi 0,3% wszystkich skontrolowanych turnusów (w 2023 r. było to 6 turnusów – 0,2%).

Najczęściej występujące nieprawidłowości dotyczyły braku aktualnej dokumentacji zdrowotnej personelu, warunków żywienia oraz niewłaściwych warunków przechowywania surowców i produktów. Stwierdzono także 2 przypadki nieprawidłowości w zakresie nadzoru nad jakością wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi i 1 obiekt wyposażony w niedostateczną liczbę urządzeń sanitarnych. Ponadto odnotowano 129 przypadków chorób, 69 przypadków wypadków i urazów oraz 43 przypadki zatruć pokarmowych.

11 spośród przeprowadzonych kontroli było związanych z interwencjami rodziców/opiekunów prawnych dzieci. Wystąpienia interwencyjne, które wpłynęły do Głównego Inspektoratu Sanitarnego w trakcie trwania wypoczynku zimowego, były od razu przekazywane organom terenowym z poleceniem niezwłocznego podjęcia działań kontrolnych.

W przypadku stwierdzenia niewłaściwego stanu sanitarno-higienicznego lub innych uchybień organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej wydawały decyzje nakazujące podjęcie działań naprawczych, a w przypadku szczególnie rażących uchybień nakładano kary finansowe. Kontrole sprawdzające przeprowadzone w obiekcie przeznaczonym do wypoczynku wykazywały usunięcie stwierdzonych uchybień i nieprawidłowości. W kontrolowanych obiektach pozostawiono ulotki informacyjne.

W związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami dotyczącymi niespełnienia wymagań higienicznych i zdrowotnych na organizatorów wypoczynku nałożono łącznie 61 decyzji płatniczych oraz wystawiono 52 mandaty karne na łączna kwotę 11 350 zł. Dla porównania, w poprzednim roku wydano 87 decyzji płatniczych, wystawiono 77 mandatów karnych (w wysokości 18 900 zł).

Równolegle do prowadzonych kontroli miejsc wypoczynku zimowego, pracownicy Państwowej Inspekcji Sanitarnej podejmowali działania edukacyjne, które dotyczyły bezpieczeństwa podczas wypoczynku, realizacji szczepień ochronnych oraz innych zasad zdrowego stylu życia.

Forma i tematyka działań edukacyjnych dostosowana była do wieku odbiorców oraz do bieżących potrzeb. W placówkach wypoczynku pozostawiono także materiały edukacyjno-informacyjne w formie ulotek, broszur i plakatów (m.in. Wróć zdrowy z ferii!, Zdrowe Ferie, Patent na bezpieczne ferie, Aktywne ferie zimowe, Pedikuloza, Energetyki to złe nawyki, Chroń siebie i innych! - Myj ręce!, Bezpieczna żywność, 5 Sposobów zahamowania grypy, Szkodliwość palenia papierosów i e-papierosów, Antybiotyki, Piramida zdrowego żywienia). Ponadto pracownicy inspekcji przekazywali informacje o profilaktyce występowania grypy, jej pierwszych objawach, zachęcali też do szczepień przeciwko grypie. Jeszcze przed rozpoczęciem ferii zimowych oraz w trakcie ich trwania, na stronach internetowych i portalach społecznościowych (Facebook, X) zamieszczano informacje o działaniach edukacyjnych.

Wyniki czynności kontrolnych pokazują, że w zdecydowanej większości miejsca pobytu dzieci i młodzieży w okresie ferii zimowych były przygotowane zgodnie z obowiązującymi przepisami. Organizatorzy zapewnili uczestnikom bezpieczne i higieniczne warunki pobytu w trakcie trwania zimowego wypoczynku. Rodzice i opiekunowie uczestników mogli weryfikować na bieżąco w elektronicznej bazie wypoczynku Ministerstwa Edukacji Narodowej, czy organizatorzy wypoczynku uzyskali zgodę właściwego kuratora oświaty na rozpoczęcie działalności.

Wyniki przeprowadzonych kontroli pozwalają stwierdzić, że placówki, w których organizowany był wypoczynek dzieci, zostały przygotowane właściwie oraz zapewniały bezpieczne i higieniczne warunki pobytu.

Źródło: GIS