Zgodnie z Konstytucją RP „Władze publiczne są obowiązane do zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej (…) osobom niepełnosprawnym i osobom w podeszłym wieku”. Pojęcie „szczególnej” należy rozumieć jako konieczność przejawiania troski wobec osób, które ze względu na wiek doświadczają kumulacji problemów zdrowotnych.

Populacja seniorów istotnie powiększa się, co jest efektem wydłużenia się w ostatnich dziesięcioleciach przeciętnej długości życia Polaków i jednoczesnego wchodzenia w późną fazę starości pokoleń z powojennych roczników. Pozytywnemu zjawisku, jakim jest coraz dłuższe życie, nie towarzyszy zdrowe starzenie się. Stopniowa utrata zdrowia i sprawności to procesy charakterystyczne dla starości. Jednak badania wskazują, że samopoczucie polskich seniorów przeciętnie jest gorsze niż wśród mieszkańców innych krajów unijnych, co wynika z niepełnosprawności i istotnych ograniczeń zdrowotnych utrudniających samodzielne funkcjonowanie. Zaspokojenie potrzeb szybko rosnącej grupy osób w wieku podeszłym wymaga przygotowania odpowiedniej infrastruktury, usług, a przede wszystkim kadr medycznych i opiekuńczych.

Potrzeba włączenia nowych usług z obszaru ochrony zdrowia jest dostrzegana przez samych seniorów i ich rodziny, ale też przez sektor medyczny i samorządowy, które nie mogą obecnie zaoferować kompleksowej opieki. Postępująca wielochorobowość i niepełnosprawność, będące naturalną konsekwencją starzenia się, dzięki odpowiedniemu postępowaniu mogą być łagodzone i odwlekane w czasie. Aby w pełni skorzystać z możliwości medycyny i rozwiązań sprzyjających zdrowemu starzeniu się potrzebujemy zmian w systemie ochrony zdrowia.

Wobec tego do zaopiniowania wpłynął przedstawiony przez Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej projekt ustawy o szczególnej opiece geriatrycznej. Jego celem jest wkomponowanie w dotychczasowe ramy nowych opcji skierowanych dla jasno sprecyzowanej grupy pacjentów. Wśród nowych rozwiązań jako najistotniejsze należy wskazać: wprowadzenie przesiewowej oceny geriatrycznej na poziomie POZ, uruchomienie Centrum Zdrowia 75+ oraz utworzenie nowych oddziałów geriatrycznych.

Centrum Zdrowia 75+

Placówka Centrum Zdrowia 75+ będzie zapewniać możliwość kompleksowego podejścia do diagnozowania i leczenia pacjenta, a jeśli zajdzie taka konieczność, to również rehabilitacji w różnych zakresach. Głównym celem działania Centrum Zdrowia 75+ będzie skoordynowana opieka medyczna dla pacjentów geriatrycznych w celu ustabilizowania ich stanu zdrowia oraz umożliwienia dalszego autonomicznego funkcjonowania w dotychczasowym środowisku. Dzięki wdrożeniu okresowej i kompleksowej usługi medycznej możliwe będzie zahamowanie niesamodzielności i zwiększenie szans na odsunięcie w czasie konieczności objęcia opieką długoterminową. Pacjenci niewymagający tak kompleksowych działań będą, tak jak dotychczas, korzystać z dostępnych świadczeń medycznych z wiodącą rolą lekarza rodzinnego, zaś pacjenci niesamodzielni i ciężko chorzy z leczenia szpitalnego czy form opieki długoterminowej. Ponadto, wszyscy pacjenci po 60 r. ż. będą mogli korzystać ze wszystkich świadczeń systemu opieki zdrowotnej na dotychczasowych zasadach. Łączny okres korzystania ze świadczeń dziennego ośrodka opieki geriatrycznej w ciągu roku nie może przekroczyć 12 tygodni. Placówki szczególnej opieki geriatrycznej działać będą na terenie województwa na podstawie wojewódzkiego planu, sporządzanego przez właściwego wojewodę i zatwierdzanego przez ministra właściwego do spraw zdrowia, po zaopiniowaniu przez Krajową Radę do Spraw Opieki Geriatrycznej, zwaną dalej „Krajową Radą”.

w strukturze Centrum będą wyodrębnione następujące części:

1. poradnia konsultacyjna;
2. co najmniej jeden dzienny ośrodek opieki geriatrycznej;
3. geriatryczny zespół opieki domowej;
4. zespół koordynatorów opieki geriatrycznej;
5. zespół edukatorów zdrowotnych.

Koncepcja szczególnej opieki geriatrycznej

Szczególna opieka geriatryczna ma na celu:

• zachowanie możliwie największej sprawności funkcjonalnej i samodzielności osób uprawnionych,
• planowanie i koordynowanie opieki zdrowotnej nad pacjentami Centrum, w szczególności przez zapewnienie całościowej oceny geriatrycznej oraz opracowanie i realizację indywidualnego planu postępowania terapeutycznego, zapewnienie koncyliacji lekowej pacjentom Centrum,
• oferowanie działań działań profilaktycznych i promocji zdrowia dostosowanych do potrzeb osób uprawnionych, w tym mających na celu zapobieganie niepełnosprawności i niesamodzielności tych osób,
• zapewnienie wsparcia psychologicznego pacjentom Centrum.

Rola powiatów

Zadania z zakresu szczególnej opieki wykonywać mają minister właściwy ds. zdrowia, wojewoda oraz powiat. Do zadań powiatu z zakresu szczególnej opieki geriatrycznej należy:

1. rozpoznawanie potrzeb zdrowotnych i stanu zdrowia osób, które ukończyły 75. rok życia, zamieszkujących na terenie powiatu;
2. zgłaszanie propozycji dotyczącej utworzenia i lokalizacji centrum;
3. utworzenie centrum, w przypadku gdy taka potrzeba wynika z wojewódzkiego planu;
4. zawieranie porozumień z powiatami sąsiednimi o przekazanie do realizacji zadania utworzenia centrum

Finansowanie

Do finansowania opieki zdrowotnej udzielanej pacjentom w centrum stosuje się przepisy ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, z wyłączeniem przepisów dotyczących zawierania umów w trybie konkursu ofert i rokowań.

Przepisy karne

Nazwa "centrum zdrowia 75+" może być używana wyłącznie dla oznaczenia podmiotu leczniczego będącego centrum wskazanego w wojewódzkim planie. Projekt przewiduje sankcje związane z nieuczciwym wykorzystaniem nazwy. Według niego, kto, nie będąc do tego uprawnionym, używa w nazwie, w firmie lub do określenia wykonywanej przez siebie działalności gospodarczej albo w reklamie określenia "centrum zdrowia 75+", podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3.

Z pełną wersją projektu oraz uzasadnienia można zapoznać się klikając w link: sejm.gov.pl