Zdaniem ekspertów Komisji Ekspertów ds. Ochrony Zdrowia Psychicznego przy RPO podstawową wadą reformy jest przyjęta zasada rozliczania, w której placówkom płaci się za liczbę usług, a nie za objęcie opieką określonej grupy potrzebujących.
Wprowadzenie całkowitego finansowania w drodze ryczałtu na populację, na wzór modelu finansowania, który z powodzeniem jest realizowany w ramach reformy psychiatrii dorosłych - zobowiązywałoby poradnie do wzięcia odpowiedzialności za dostarczenie podstawowej opieki psychologiczno-psychiatrycznej dla określonej populacji młodzieży, bez ryzyka odsyłania pacjentów.
Poradnie muszą bowiem być odpowiedzialne za młodzież mieszkającą na danym obszarze albo uczęszczającą do szkół tam zlokalizowanych. Brak odpowiedzialności za określoną populację dzieci i młodzieży może bowiem spowodować, że poradnie nie będą spełniać swej funkcji, a potrzebująca pomocy młodzież jej nie otrzyma.
Powstająca sieć placówek powinna umożliwiać jej pracownikom współpracę ze środowiskiem lokalnym, a zwłaszcza z placówkami oświatowymi oraz pomocą społeczną. Współpraca ze szkołami i poradniami pedagogiczno-psychologicznymi działającymi w ramach resortu oświaty jest bowiem kluczowa z punktu widzenia skutecznej i kompleksowej opieki.
Tymczasem obecnie, jak wskazują eksperci, zawodzi koordynacja między dostępnymi formami leczenia, wsparciem społecznym i działalnością oświatową, które regulowane są przez odrębne ustawy, resorty, szczeble administracji oraz różne instytucje i organizacje. Nadal bowiem nie wykonano rozporządzenia Rady Ministrów z 8 lutego 2017 r. w sprawie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 2017-2022 - nie uregulowano zasad koordynacji i współpracy.
Kolejnym problemem, jaki sygnalizują eksperci jest fakt, że nauczyciele nie zostali wyposażeni w odpowiednią wiedzę, narzędzia i kompetencje, żeby pracować na co dzień tak, aby dbać o dobrostan i reagować w sytuacji kryzysu uczniów. Zdaniem ekspertów, kadrze pedagogicznej powinno zapewnić się system szkoleń w zakresie zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Wzmocnienie kompetencji merytorycznych nauczycieli z zakresu profilaktyki oraz rozpoznawania problemów psychicznych jest niezbędne, aby mogli konsekwentnie, stale i konkretnie reagować na problemy psychiczne uczniów oraz w odpowiednim momencie szukać wsparcia specjalistów. Nadal w wielu szkołach uczniowie nie mają możliwości skorzystania z kompetentnej pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Obecność i rzeczywista dostępność szkolnego psychologa to warunek konieczny, by młodzi ludzie, ale także ich rodzice, a nawet nauczyciele, otrzymali wsparcie.
Eksperci podkreślili również, że kryzys psychiczny dziecka jest na ogół sprawą rodzinną. Dlatego ważne jest, aby w przypadku kryzysu dziecka objęcie pomocą terapeutyczną czy nawet psychiatryczną dotyczyło też jego rodziców. Często kryzys dziecka jest związany z zaburzonym domem czy zaburzoną szkołą. Dlatego też oba systemy muszą ze sobą ściśle współpracować - dzięki temu świadczona pomoc będzie efektywniejsza. Ponadto, po osiągnięciu dorosłości, pacjent będzie mógł w sposób płynny przejść z jednego systemu do drugiego.
Źródło: RPO
