Uprawnienia, o których mowa w temacie są różne, w zależności od formy podmiotu leczniczego, dla którego podmiotem tworzącym jest JST.

JST może być podmiotem tworzącym dla następujących podmiotów leczniczych funkcjonujących w formie:

• jednostki budżetowej,
• samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej (SPZOZ),
• przedsiębiorcy prowadzącego działalność leczniczą.

Po wejściu w życie ustawy o działalności leczniczej powyższy podział można zawęzić do:

• podmiotów leczniczych niebędących przedsiębiorcami (jednostki budżetowe i spzoz),
• podmiotów leczniczych będących przedsiębiorcami.

Podmioty lecznicze w formie jednostki budżetowej, dla których podmiotem tworzącym byłaby JST, praktycznie nie występują w naszym systemie ochrony zdrowia. Wynika to z faktu, że finansowanie udzielania świadczeń zdrowotnych realizuje NFZ, a nie budżet państwa. Podmiot leczniczy w formie jednostki budżetowej musiałby być finansowany ze środków JST.

Jednym z podstawowych uprawnień organów tworzących jest możliwość nałożenia na podmiot leczniczy obowiązku wykonania określonego zadani. Umożliwia to art. 38. ust. 2. ustawy o działalności leczniczej:

2. Jednostka samorządu terytorialnego może nałożyć na podmiot leczniczy będący:

1) spółką kapitałową, w której jedynym albo większościowym udziałowcem albo akcjonariuszem jest ta jednostka,

2) samodzielnym publicznym zakładem opieki zdrowotnej lub samorządową jednostką budżetową, dla których ta jednostka jest podmiotem tworzącym

- obowiązek wykonania określonego zadania.

Powyższe uprawnienie może być zastosowane w sytuacji, gdy JST zamierza zrealizować np. program profilaktyczny. Jeżeli takie zadanie zostałoby nałożone na podmiot leczniczy, należy zapewnić temu podmiotowi środki na pokrycie wydatków związanych z wykonaniem tego zadania. Chyba, że wykonanie zadania następuje odpłatnie na podstawie umowy. Organ nakładający obowiązek zobowiązany jest do naprawienia podmiotowi leczniczemu ewentualnych strat poniesionych przy wykonywaniu nałożonego obowiązku.

Jeżeli podmiot leczniczy działa w formie spółki kapitałowej utworzonej przez JST, albo do którego podmioty te przystąpiły, i w którym posiadają udziały lub akcje reprezentujące co najmniej 51% kapitału zakładowego, uchwały zgromadzenia wspólników albo walnego zgromadzenia dotyczące:

1. rozwiązania spółki,
2. zbycia przedsiębiorstwa spółki,
3. zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa spółki,
4. zbycia udziałów albo akcji, które powoduje utratę udziału większościowego w kapitale zakładowym spółki,
5. istotnej zmiany przedmiotu działalności spółki

- są podejmowane większością trzech czwartych głosów.

Ten zapis, zawarty w art. 41. ust. 1. daje JST znaczne uprawnienie, co do strategicznych spraw związanych z funkcjonowaniem podmiotu leczniczego.

Warto tu także od razu podnieść, że członkowie rady nadzorczej reprezentujący JST są powoływane spośród osób, które złożyły egzamin na kandydatów na członków rad nadzorczych spółek skarbu państwa (o których mowa w przepisach o komercjalizacji i prywatyzacji) lub zostały zwolnione z obowiązku złożenia tego egzaminu zgodnie z tymi przepisami. Jako osoby fachowo przygotowane do pełnienia tej roli oraz ponoszące osobistą odpowiedzialność z tego tytułu, stanowią znaczącą gwarancję, że interesy JST, jako właściciela, będą odpowiednio zabezpieczone.

Za tydzień napiszemy więcej szczegółów nt. uprawnienia podmiotu tworzącego wobec podmiotu leczniczego niebędącego przedsiębiorstwem.

Źródło: materiał powstał w ramach projektu "Innowacyjna i sprawna administracja" współfinansowanego ze środków UE w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, a realizowanego przez Związek Powiatów Polskich; autor: Janusz Atłachowicz