Fundusz Ubezpieczeń Społecznych (FUS) jest państwowym funduszem celowym. Został utworzony z dniem 1 stycznia 1999 roku na mocy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w celu realizacji zadań z zakresu ubezpieczeń społecznych. Dysponentem Funduszu jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych, państwowa jednostka organizacyjna z siedzibą w Warszawie.

Dochody Funduszu Ubezpieczeń Społecznych składają się z wielu składników, m.in.:

• ze składek na ubezpieczenie społeczne, niepodlegających przekazaniu na rzecz otwartych funduszy emerytalnych,
• ze środków rekompensujących kwoty składek przekazanych na rzecz otwartych funduszy emerytalnych,
• z wpłat z budżetu państwa oraz z innych instytucji, przekazanych na świadczenia, których wypłatę zlecono ZUS, z wyjątkiem świadczeń finansowanych z odrębnych rozdziałów budżetowych oraz wpłat z instytucji zagranicznych,
• z oprocentowania rachunków bankowych FUS,
• z dotacji z budżetu państwa,
• ze środków Funduszu Rezerwy Demograficznej.

W granicach określonych w ustawie budżetowej FUS może otrzymywać z budżetu państwa dotacje i nieoprocentowane pożyczki. Dotacje i pożyczki mogą być przeznaczone wyłącznie na uzupełnienie środków na wypłaty świadczeń gwarantowanych przez państwo, jeżeli przychody przekazywane na rachunki funduszy (tj. fundusz emerytalny, rentowy, chorobowy i wypadkowy) oraz środki zgromadzone na funduszach rezerwowych nie zapewniają pełnej i terminowej wypłaty świadczeń finansowanych z FUS.

Za zgodą ministra właściwego do spraw fi nansów publicznych FUS może zaciągać kredyty.

W ramach FUS wyodrębnia się fundusze:

• emerytalny, z którego finansowane są emerytury i wydatki na pokrycie niedoboru środków niezbędnych do zapewnienia wypłat emerytur kapitałowych,
• rentowy, z którego finansowane są:
  - renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowe, renty rodzinne, dodatki do rent rodzinnych dla sierot zupełnych, dodatki pielęgnacyjne,
  - emerytury przyznane z urzędu zamiast rent z tytułu niezdolności do pracy (patrz: pkt 5.2.4),
  - zasiłki pogrzebowe,
  - prewencja rentowa,
  - świadczenia zlecone ZUS do wypłaty podlegające finansowaniu z budżetu państwa,
• chorobowy, z którego finansowane są zasiłki chorobowe, macierzyńskie, opiekuńcze, wyrównawcze, świadczenia rehabilitacyjne,
• wypadkowy, z którego finansowane są renty wypadkowe i dodatki do rent, jednorazowe odszkodowania, zasiłki chorobowe z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową.

Źródło: Ubezpieczenia społeczne w Polsce, ZUS, Warszawa 2012