W odniesieniu do możliwości zobowiązanego należy mieć na względzie różne okoliczności życiowe, rodzinne i osobiste, które mogą zmniejszać zdolność danej osoby do ponoszenia opłaty.
W rezultacie do organu należy również ocena możliwości ponoszenia opłaty przez konkretnego zobowiązanego już na etapie jej określania, która to ocena powinna być poczyniona zgodnie z zasadami wynikającymi z k.p.a. Skarżąca powoływała się również na swój stan zdrowia, orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, oczekiwanie na operację i rehabilitację, które również wiążą się z kosztami. Okoliczności tych organy nie oceniły w kontekście "możliwości", jak tego wymaga przepis art. 103 ust. 2 ustawy. Zaniechanie to stanowi naruszenie przez organ art. 7 k.p.a. w zakresie obowiązku dokładnego ustalenia stanu faktycznego relewantnego dla sprawy.
W niniejszej sprawie organ I instancji orzekał wyłącznie w przedmiocie określenia zobowiązania do wnoszenia opłaty za pobyt ojca skarżącej w DPS, a nie w przedmiocie zwolnienia jej z obowiązku ponoszenia tej opłaty, bowiem skarżąca nie składała wniosku o zwolnienie jej z obowiązku wnoszenia opłaty. Dopiero w odwołaniu powołała się na okoliczności dotyczące m.in. trudnych relacji z ojcem, zarzucając organowi niezastosowanie art. 64 pkt 2 i 7. Do tych zarzutów odniosło się Kolegium, stwierdzając brak podstaw do zastosowania zwolnienia. Rozważania Kolegium w tym zakresie wobec braku wniosku skarżącej uznać jednak należy za poczynione poza granicami sprawy. Nawet gdyby uznać odwołanie za wniosek, to w celu zachowania zasady dwuinstancyjności postępowania wniosek ten powinien zostać przekazany organowi I instancji do rozpoznania w odrębnym postępowaniu. W tych okolicznościach uznać należy, że zaskarżona decyzja nie pozbawia skarżącej możliwości złożenia wniosku o zwolnienie jej z obowiązku wnoszenia opłaty za pobyt ojca w domu pomocy społecznej na podstawie art. 64 ustawy o pomocy społecznej.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 13 września 2023 r., sygn. II SA/Gd 979/22
Źródło: CBOSA
